Η “βόμβα” που έβαλε ο Κάμερον στα θεμέλια της Ευρώπης

Η πολυαναμενόμενη ομιλία του Βρετανού Πρωθυπουργού David Cameron, περιείχε τη μεγάλη είδηση για την οποία μιλούσαν όλοι, όπως προέκυπτε από αποσπάσματά της που διέρρευσαν και αναμεταδόθηκαν από το ειδησεογραφικό πρακτορείο ΡΑ: Δημοψήφισμα για την παραμονή ή μη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κι εδώ όμως υπάρχει ένα «αλλά»: Το δημοψήφισμα θα λάβει χώρα το 2017, σε περίπτωση επανεκλογής του Cameron στην πρωθυπουργία, και αφού εξετασθεί η μελλοντική πορεία της Ε.Ε..

Είναι η πρώτη φορά που ο Βρετανός Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην πιθανότητα δημοψηφίσματος: «Ήρθε η ώρα ο βρετανικός λαός να λάβει τον λόγο… ήρθε η ώρα να ξεκαθαρισθεί το ευρωπαϊκό ζήτημα στην βρετανική πολιτική …. Λέω στον βρετανικό λαό: Αυτή θα είναι η απόφασή σας. Και όταν έρθει αυτή η επιλογή, θα λάβετε μια σημαντική απόφαση για την μοίρα της χώρας σας», ήταν μερικά από τα λόγια του. Προσθέτοντας ότι η διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην παρούσα φάση θα ήταν μια απόλυτα λαθεμένη απόφαση.

Σε άλλα σημεία του λόγου του που διέρρευσαν, ο David Cameron έκανε λόγο για την ανάγκη δημιουργίας μια πιο «ευπροσάρμοστης» Ε.Ε., με άξονες την ανταγωνιστικότητα, την ευελιξία, την επιστροφή της εξουσίας στα κράτη – μέλη, την δημοκρατική δικαιοσύνη και την αξιοπιστία. Αν αυτές οι αρχές δεν λάβουν σάρκα και οστά, προειδοποίησε ότι «υφίσταται ο κίνδυνος η Ευρώπη να αποτύχει και να σπρώξει τον βρετανικό λαό προς την έξοδο». «Δεν θέλω να συμβεί αυτό. Θέλω η Ευρωπαϊκή Ένωση να μετατραπεί σε επιτυχία», προσθέτει όμως.

«Θέλω μια καλύτερη συμφωνία για την Μεγάλη Βρετανία», ανακοίνωσε στον λαό της χώρας του, ασκώντας παράλληλα δριμεία κριτική για τα πεπραγμένα και την πορεία της Ε.Ε.. Τα υψηλά χρέη, η ελλείπουσα ανταγωνιστικότητα και η διαρκώς μειούμενη εμπιστοσύνη από τον κόσμο κατατάσσονται στα μεγαλύτερα, κατ’ αυτόν, προβλήματα. Χωρίς μεταρρυθμίσεις, υφίσταται ο κίνδυνος αποτυχίας για την Ευρώπη, κάτι που θα σπρώξει τον βρετανικό λαό προς την πόρτα της εξόδου.

Στο σημαντικότερο κομμάτι της πολυαναμενόμενης αυτής ομιλίας, ο Βρετανός Πρωθυπουργός υποσχέθηκε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος, σε περίπτωση που επανεκλεγεί, κατά το τέλος του 2017. Το ερώτημα θα είναι πολύ απλό: «Μέσα ή έξω», είπε σχετικά.

Αυτή την εξέλιξη δικαιολόγησε αφενός με το γενικότερο έλλειμμα εμπιστοσύνης για την Ευρώπη του σήμερα. Η Ε.Ε. αναλαμβάνει ολοένα και περισσότερες αρμοδιότητες, συνάπτει ολοένα και περισσότερες συμφωνίες και οι Βρετανοί νιώθουν ότι δεν υπηρετεί πια τα συμφέροντά τους. Αφετέρου την αιτιολόγησε και με τις ιδιαιτερότητες του βρετανικού λαού: «Έχουμε τον χαρακτήρα ενός νησιωτικού λαού. Αναρωτιόμαστε πάντα: Γιατί; Ποιος είναι ο στόχος; Αυτό δεν μας κάνει αντιευρωπαϊστές», είπε.

Οι πρώτες αντιδράσεις για το περιεχόμενο του λόγου του David Cameron δεν άργησαν να έρθουν.

Το εργατικό κόμμα σχολίασε ότι ο Βρετανός Πρωθυπουργός έδειχνε αδύναμος, ενώ ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Martin Schulz απέρριψε τις αιτιάσεις του, επιρρίπτοντας τις ευθύνες για τις όποιες καθυστερήσεις στην πρόοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους ίδιους τους Βρετανούς.

Ο ηγέτης του Εργατικού κόμματος Ed Miliband, πριν ακόμα ο λόγος εκφωνηθεί, είχε σπεύσει να τον χαρακτηρίσει «ομιλία ενός αδύναμου Πρωθυπουργού», ο οποίος προτάσσει τα κομματικά από τα εθνικά συμφέροντα.

Και πράγματι, με τον David Cameron να βρίσκεται αρκετά πίσω από τον τελευταίο στις δημοσκοπήσεις, η στόχευση του Βρετανού Πρωθυπουργού μοιάζει να είναι περισσότερο η πολιτική ανάκαμψη μέσω της ικανοποίησης ενός ολοένα και πιο ευρωσκεπτικιστικού ακροατηρίου, το οποίο θέλει να δει το Λονδίνο να παίρνει πίσω τις εξουσίες που έχασε από τις Βρυξέλλες και το κόστος της συμμετοχής του στην Ε.Ε. να μειώνεται. Εξάλλου, ο Cameron μεταθέτοντας τον χρόνο του δημοψηφίσματος για μετά τις εκλογές, καθιστά την διεξαγωγή του εξαιρετικά αμφίβολη, δεδομένης και της εκπεφρασμένης αντίθεσης της αντιπολίτευσης, ενώ θέτοντας τον όρο «αφού εξετασθεί η μελλοντική πορεία της Ε.Ε.», διατηρεί το δικαίωμα της εύσχημης ματαίωσής του. Περισσότερο λοιπόν το προς ανακοίνωση δημοψήφισμα φαίνεται να αποτελεί πολιτικό ελιγμό, παρά πραγματική και εφαρμόσιμη απειλή.