Α. Τσώκος: Το στοίχημα της Βίλας Αμαλία

Το πέρασμα πολλών νέων ανθρώπων, στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, από τα κατά τόπους πανεπιστημιακά ιδρύματα, συνοδεύτηκε από εικόνες όπως αυτή της Βίλας Αμαλία: δημόσιοι χώροι που είχαν καταλειφθεί από μεμονωμένες ομάδες ατόμων, στο όνομα της «ελευθερίας έκφρασης» και που λειτουργούσαν για σκοπούς άλλους από αυτούς που αρχικά προορίζονταν. Τα χρόνια περνούσαν, τα πρόσωπα μπορεί να άλλαζαν, αλλά οι χώροι αυτοί παρέμεναν «υπό κατάληψη».

Μια σταθερή υπενθύμιση του τρόπου που λειτουργούσε για πολλά χρόνια το Ελληνικό Δημόσιο. Γιατί η οποιαδήποτε Βίλα Αμαλία, δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από την επιτομή της κουλτούρας που κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια στην πατρίδα μας, και που συνοψίζεται στο ότι η «παρανομία» όταν πραγματοποιείται σε μαζική κλίμακα ή στο όνομα κάποιας αυτοπροσδιοριζόμενης «ελευθερίας», μπορεί και να γίνει ανεκτή. Ο ωχαδερφισμός γιατί είναι δημόσιο ή/και το κάνουν όλοι, κυριάρχησε ως μία νοοτροπία όπου ο συνεπής και τίμιος πολίτης λοιδορούνταν ως γραφικός. Αντιθέτως, η ανεντιμότητα (φανερή ή κεκαλυμμένη) αποτέλεσε προσόν επιτυχίας.

Ας μην γελιόμαστε λοιπόν: η λήξη κατάληψης κάποιου δημόσιου κτιρίου δεν αποτελεί από μόνη της επίλυση των παθογενειών που το ελληνικό κράτος εμφανίζει. Γιατί δίπλα σε κάθε Βίλα Αμαλία υφίσταται κάποιο καταπατημένο δάσος, κάποιος αυθαίρετος παραλιακός οικισμός, κάποιος διεφθαρμένος δημόσιος λειτουργός, κάποιος επαγγελματίας που δεν πληρώνει φόρους ή μισθούς στους εργαζομένους του και πολλά άλλα φαινόμενα. Αποτελεί όμως ένα πρώτο βήμα, ένα μήνυμα ότι η κρίση που έχει αλλάξει προς το χειρότερο την παρούσα οικονομική μας θέση και τις προσδοκίες μας για το μέλλον, μπορεί να γίνει εφαλτήριο γενικότερης αλλαγής της κατεστημένης νοοτροπίας. Ως νέοι άνθρωποι, που μπορεί να «τα θέλουμε όλα», έχουμε μάθει από τα διδάγματα προηγούμενων γενεών ότι μόνο μέσα από την προσωπική και σκληρή δουλειά έρχεται η «πραγματική» αλλαγή. Δεν υπάρχουν άκοπες λύσεις στα δύσκολα προβλήματα, ούτε «θαυματοποιοί», μόνο υγιείς δυνάμεις που κάνουν μικρά αλλά σταθερά βήματα στην προσπάθεια ανασυγκρότησης του ελληνικού κράτους. Στην προσπάθεια αυτή, πολλοί από εμάς μετέχουν με τις μικρές ή μεγάλες δυνάμεις τους, συγκροτημένα και μέσα από τη στάση τους στην καθημερινή τους ζωή. Γιατί πέραν της πολλαπλώς προβεβλημένης νεολαίας που καταλαμβάνει δημόσια κτίρια, καταπατεί δικαιώματα στο όνομα της ελευθερίας και χρησιμοποιεί τη βία ως μέσο έκφρασης, υπάρχει και μία άλλη νεολαία, αθόρυβη και όχι τόσο προβεβλημένη, αλλά αποτελεσματική.

Είναι η νεολαία που τολμά να δραστηριοποιείται επιχειρηματικά σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, πουμπορεί και καινοτομεί παρά τα προβλήματα στον χώρο της παιδείας, που προσπαθεί να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της, που σέβεται το κράτος ακόμα και όταν αυτό δεν δείχνει απέναντι της ανάλογο σεβασμό,που ονειρεύεται ένα καλύτερο μέλλον εντός συνόρων, που διεκδικεί μία καλύτερη ζωή εκτός συνόρων, που συνεχίζει να πιστεύει στις δημιουργικές της δυνάμεις χωρίς να αναζητά πέντε λεπτά δημοσιότητας μέσα από κραυγαλέες πράξεις.

Η «μαγιά» αυτή στηρίζει, έστω και σιωπηλά, τις προσπάθειες που γίνονται για εξορθολογισμό του κράτους, επανεκκίνηση της οικονομίας και κοινωνική ανασύνταξη. Οι δυνάμεις της όμως μπορούν να αποτελέσουν τηναπαρχή ριζοσπαστικών μεταβολών ως προς τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το κράτος και τον τρόπο που αυτό λειτουργεί. Στόχος, ένα κράτος που δουλεύει για να διευκολύνει τον πολίτη και όχι απλά να τον ελέγχει και μία κουλτούρα στην οποία το «κρατικό» ταυτίζεται με το «κοινωνικό».

* Ο Ανδρέας Τσώκος είναι Γεωλόγος, Υποψήφιος Διδάκτωρ ΕΜΠ, Μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της ΟΝΝΕΔ

** Από τη Δημοκρατία, 24/1/2013