O πολυεφευρέτης Τόμας Έντισον

Η επιτομή του σύγχρονου εφευρέτη και του πολυμήχανου πνεύματος, ο Έντισον πατεντάρισε στην καριέρα του περισσότερες από 1.000 εφευρέσεις, κάποιες από αυτές άγνωστες, άλλες γνωστότερες και μερικές που θα άλλαζαν τον κόσμο!


Ο άνθρωπος που ευθύνεται για την έλευση του ηλεκτρισμού στα σπίτια του κόσμου και τη φωταγώγηση των πόλεων έμελλε να μεταμορφώσει δραστικά τις ζωές των ανθρώπων και την απτή καθημερινότητά τους. 

Η ηλεκτρική εποχή που εγκαινίασε θα έκανε τη ζωή στη Δύση απλούστερη, φέρνοντας τα πάνω-κάτω στην κοινωνία: ο νέος τρόπος ζωής δεν είχε τίποτα κοινό με όλα όσα είχε ζήσει μέχρι τότε η ανθρωπότητα. 

Και βέβαια δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τον φωνόγραφο, τον ηλεκτρικό λαμπτήρα, τον βελτιωμένο τηλεφωνικό πομπό και τις βάσεις φυσικά για τον κινηματογράφο. Ασχολήθηκε σχεδόν με τα πάντα και άφησε το στίγμα του σχεδόν στα πάντα. 

Όσο για το επιχειρηματικό του δαιμόνιο, έμελλε να παίξει και αυτό τον ρόλο του στην ιστορία της επιστήμης, καθώς και πάλι αυτός ήταν ο πρώτος που θα εγκαινίαζε την έννοια του ερευνητικού εργαστηρίου για βιομηχανικούς σκοπούς. 

Ας δούμε όμως αναλυτικότερα την καριέρα του κορυφαίου εφευρέτη...

Πρώτα χρόνια



Γεννημένος στις 11 Φεβρουαρίου 1847 στο Milan του Οχάιο, ο Τόμας Άλβα Έντισον ήταν το τελευταίο από τα 7 παιδιά της οικογένειας του εξόριστου πολιτικού ακτιβιστή από τον Καναδά Σάμιουελ Έντισον και της δασκάλας Νάνσι Έντισον. Η οστρακιά που έπληξε τον Τόμας σε τρυφερή ηλικία θα του άφηνε προβλήματα ακοής και στα δυο του αυτιά, συμφορά που θα τον άφηνε σχεδόν κουφό στην ενήλικη ζωή του.

Το 1854, η οικογένεια μετακομίζει στο Μίσιγκαν, με τον νεαρό Έντισον να πηγαίνει στο σχολείο για μόλις 12 εβδομάδες, καθώς το υπερκινητικό και δύσκολο παιδί με τις «καταστροφικές τάσεις» έκανε τη ζωή των δασκάλων του κόλαση. Η μητέρα του αναλαμβάνει λοιπόν εκπαιδευτικά καθήκοντα, διδάσκοντας τον Τόμας στο σπίτι. 

Σε ηλικία 11 ετών, ο Τόμας είχε πλέον αναπτύξει αγάπη για τα γράμματα και ακόρεστη δίψα για γνώση, συνήθεια που δεν θα τον εγκατέλειπε σε όλη του τη ζωή...

Πρώιμη καριέρα



Σε ηλικία 12 ετών, ο πολυμήχανος πιτσιρικάς αποφασίζει να κάνει τις γνώσεις του πράξη: πείθει τους γονείς του να του επιτρέψουν να μοιράζει εφημερίδες στον σιδηροδρομικό σταθμό, απασχόληση που θα τον βάλει στα άδυτα του Τύπου και σύντομα θα του επιτρέψει να εγκαινιάσει τη δική του μικρή εφημερίδα. Την ονόμασε «Grand Trunk Herald» και γνώρισε αρκετή επιτυχία μεταξύ των ταξιδιωτών, ενώ έμελλε να είναι η πρώτη μόνο από μια μακρά σειρά επιχειρηματικών περιπετειών του αεικίνητου Έντισον. 

Τον ίδιο καιρό, μετατρέπει ένα εγκαταλειμμένο βαγόνι τρένου του σταθμού σε εργαστήριο, επιδιδόμενος σε χημικά πειράματα, κάνοντας πράξη τις γνώσεις που αποκόμιζε από το «ιδιαίτερο» με τη μητέρα του. Η φωτιά ωστόσο που έπιασε το βαγόνι από πείραμά του λίγο έλειψε να του στερήσει τη ζωή, με τους ιθύνοντες του σταθμού να τον πετάνε μια και καλή έξω από τον σιδηρόδρομο. 

Ένα σχεδόν τραγικό περιστατικό έμελλε να αλλάξει τη μοίρα του νεαρού Έντισον, όταν έσωσε ένα τρίχρονο παιδί από βέβαιο θάνατο. Ο ευγνώμων πατέρας του μικρού αντάμειψε τον Τόμας διδάσκοντάς του πώς να λειτουργεί τον τηλέγραφο. Μέχρι τα 15, ο Έντισον ήταν ξεφτέρι στον τηλέγραφο, γεγονός που θα του επέτρεπε πλέον να εργαστεί ως χειριστής τηλεγράφου, περνώντας τα επόμενα 5 χρόνια της ζωής του οργώνοντας τη χώρα. Την ίδια εποχή αναπτύσσει και το ενδιαφέρον του για τα «ηλεκτρικά φαινόμενα», μελετώντας και κάνοντας πειράματα. 



Το 1866, σε ηλικία 19 ετών, ο Έντισον μετακομίζει στο Λούισβιλ του Κεντάκι για να εργαστεί στο Associated Press. Η νυχτερινή του βάρδια του επέτρεπε να μελετά τα πρωινά και να πειραματίζεται, αυξάνοντας τις γνώσεις του σε πολλούς επιστημονικούς και τεχνολογικούς τομείς. 

Το 1868, ο Έντισον επέστρεψε στο σπίτι του για να βρει την πολυαγαπημένη του μητέρα χτυπημένη από ψυχική ασθένεια και τον πατέρα του άνεργο, με την οικογένεια να είναι σχεδόν άπορη. Ο Τόμας ένιωσε ότι ήταν ώρα να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, αλλάζοντας και πάλι τόπο κατοικίας: πήγε στη Βοστόνη για να δουλέψει για λογαριασμό της Western Union, με τη Βοστόνη της εποχής να είναι το αδιαφιλονίκητο επιστημονικό και πολιτιστικό κέντρο των ΗΠΑ. 

Στον ελεύθερο χρόνο του, άρχισε να αναπτύσσει το ενδιαφέρον του για τις εφευρέσεις. Πρώτη του πατενταρισμένη εφεύρεση, ένα ηλεκτρονικό σύστημα για την ταχύτατη καταμέτρηση των ψήφων, με τους νομοθέτες της Μασαχουσέτης να μη συγκινούνται ωστόσο καθόλου...

Έντισον ο εφευρέτης



Το 1869, ο Έντισον μετακομίζει στη Νέα Υόρκη και αναπτύσσει την πρώτη του πετυχημένη εμπορικά εφεύρεση, το Universal Stock Printer: ένα βελτιωμένο σύστημα καταμέτρησης των χρηματιστηριακών συναλλαγών, που μπορούσε και συνδύαζε δεδομένα από πολυάριθμες συναλλαγές. Η εταιρία Gold and Stock Telegraph Company εντυπωσιάστηκε τόσο από την πατενταρισμένη εφεύρεση που του πλήρωσε 40.000 δολάρια για τα δικαιώματα! Ο 22χρονος Τόμας παραιτήθηκε από τη δουλειά του για να αφιερωθεί ολόψυχα στις εφευρέσεις, με τα χρήματα που αποκόμισε να του εξασφαλίζουν μια καλή περίοδο «χάριτος».

Το 1870, στήνει το πρώτο του εργαστήριο με κατασκευαστικές δυνατότητες στο Νιούαρκ της Νέας Υόρκης και προσλαμβάνει μερικούς μηχανικούς. Ως ανεξάρτητος κατασκευαστής, ο Έντισον σύναψε μπόλικες συνεργασίες και συμφωνίες, αναπτύσσοντας τα προϊόντα του για λογαριασμό του εκάστοτε πλειοδότη. Η ολοένα και αυξανόμενη οικονομική του πρόοδος θα του επέτρεπε να ασχολείται με πιο φιλόδοξα σχέδια, με τον ίδιο να γνωρίζει προσωπική φήμη ως εφευρέτης, κατασκευαστής και επιχειρηματίας. 

Το 1871, ο Έντισον θα παντρευτεί τη 16χρονη Μέρι Στίλγουελ, υπάλληλο σε μια από τις εταιρίες του. Κατά τη διάρκεια της 13χρονης συνύπαρξής τους, θα αποκτήσουν 3 παιδιά, τη Μάριον, τον Τόμας και τον Ουίλιαμ, ο οποίος ακολούθησε τα χνάρια του πατέρα ως εφευρέτης. Η Μέρι θα πέθαινε σε ηλικία 29 ετών (το 1884) πιθανότατα από καρκίνο. 

Εκτόξευση στη φήμη



Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1870, ο Έντισον φιγούραρε ως ένας από τους κορυφαίους εφευρέτες της Αμερικής, με την οικονομική του επιτυχία να του επιτρέπει να αλλάξει έδρα επεκτείνοντας τις επιχειρήσεις του: το 1876, ο όμιλος πλέον του Έντισον θα εγκατασταθεί στο Νιου Τζέρσεϊ, με τις νέες εγκαταστάσεις να διαθέτουν πολυάριθμα ερευνητικά εργαστήρια και χώρους βιομηχανικής παραγωγής.

Τον ίδιο χρόνο, ο καλός του πλέον πελάτης Western Union τον ενθάρρυνε να αναπτύξει μια τηλεπικοινωνιακή συσκευή για να ανταγωνιστεί το τηλέφωνο του Γκράχαμ Μπελ. Δεν το έκανε ποτέ, βελτίωσε απλώς τον πομπό της συσκευής του Μπελ εκτοξεύοντας τις πωλήσεις της! Τον Δεκέμβριο του 1877 έκανε ωστόσο κάτι άλλο: ανέπτυξε μια μέθοδο καταγραφής της φωνής, που θα έμενε γνωστή ως... φωνόγραφος! Παρά το γεγονός ότι δεν θα γινόταν εμπορική επιτυχία παρά έπειτα από μια δεκαετία, η εφεύρεσή του αυτή θα του έφερνε διεθνή φήμη...

Εταιρία ηλεκτροδότησης



Στη δεκαετία του 1880 ο Έντισον ήταν πολύ απασχολημένος. Αφού πατεντάρισε τον ηλεκτρικό του λαμπτήρα τον Ιανουάριο του 1880, έβαλε σκοπό να ιδρύσει μια εταιρία που θα έφερνε τον ηλεκτρισμό σε κάθε σπίτι και θα φωταγωγούσε τις πόλεις της Αμερικής. Τον ίδιο κιόλας χρόνο εγκαινιάζει την Edison Illuminating Company, η οποία αργότερα θα μετονομαζόταν σε General Electric Corporation. 

Το 1881, εγκατέλειψε τις εγκαταστάσεις του στο Τζέρσεϊ για να αναπτύξει χώρους σε διάφορες πόλεις, εγκαθιστώντας παράλληλα γραμμές ηλεκτρισμού. Το 1882, ο σταθμός παραγωγής της Pearl Street παρείχε ηλεκτρικό ρεύμα 110 βολτ σε 59 πελάτες του Μανχάταν. Η επανάσταση στην καθημερινότητα των πελατών δεν είχε όμοιό της! 

Προσωπική ζωή 



Το 1884, η σύζυγος του Έντισον πέθανε και δύο χρόνια αργότερα θα ξαναπαντρευόταν, αυτή τη φορά τη Μίνα Μίλερ, που ήταν κατά 19 χρόνια μικρότερή του. 

Το 1887, θα εγκαινιάσει ένα ερευνητικό εργαστήριο ειδικά για τον ηλεκτρισμό στο Νιου Τζέρσεϊ, που λειτουργούσε ως στρατηγείο για τις ηλεκτροδοτικές του επιχειρήσεις. Ο Έντισον περνούσε πλέον τον περισσότερο καιρό του εκεί, πρωτοστατώντας στην ανάπτυξη της ηλεκτρικής τεχνολογίας και ελέγχοντας διεξοδικά κάθε βήμα της νέας και εν πολλοίς άγνωστης εφεύρεσης. 

Εκεί ήταν που τελειοποίησε και τον φωνόγραφο, ενώ στο ίδιο μέρος θα κάνει άλλες δύο από τις κορυφαίες του εφευρέσεις: την κινηματογραφική μηχανή λήψης (κινητοσκόπιο) και την αλκαλική μπαταρία! 

Ο βιομήχανος Έντισον



Τις επόμενες δεκαετίες, ο Έντισον θα έβαζε στην άκρη τον ρόλο του ως εφευρέτη για να προωθήσει τον ρόλο του ως επιχειρηματία. Διέκρινε ότι η επιχείρηση του ρεύματος παραήταν μεγάλη για να κυβερνηθεί από έναν άνθρωπο, άρχισε λοιπόν να αναπτύσσει ένα δίκτυο ανθρώπων και παράλληλες δομές ελέγχου για την εύρυθμη λειτουργία του ομίλου του. 

Παρά το γεγονός ότι ο χρόνος του καταναλωνόταν πλέον στα καθήκοντά του ως διευθυντή, δεν ξέχασε την αγάπη του για τις εφευρέσεις. Την ώρα που η αυτοκινητοβιομηχανία άρχισε να επεκτείνεται, ο Έντισον ανέπτυξε μια λειτουργική μπαταρία για ηλεκτρικά οχήματα. Παρά το γεγονός ότι ο βενζινοκινητήρας θα επικρατούσε τελικά, το 1912 ο Έντισον θα πουλήσει την εφεύρεσή του στον φίλο και θαυμαστή του Χένρι Φορντ, ο οποίος ήθελε το σύστημα εκκίνησης για το νέο του μοντέλο, το περίφημο Model T! Το σύστημα του Έντισον θα χρησιμοποιούταν στην αυτοκινητοβιομηχανία για δεκαετίες ολόκληρες. 

Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος



Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου, η αμερικανική κυβέρνηση ζήτησε από τον Τόμας Έντισον να ηγηθεί του διοικητικού συμβουλίου του Ναυτικού, το οποίο εξέταζε μαζικά εφευρέσεις που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε στρατιωτικούς σκοπούς. Ο Έντισον εργάστηκε σε πολλά σχέδια, με την ειρηνική του ωστόσο στάση ζωής και την απέχθεια που ένιωθε για τη βία να τον κάνουν να ξεκαθαρίζει τη θέση του εξαρχής: συνέβαλε στον έλεγχο και τον σχεδιασμό αποκλειστικά αμυντικών συστημάτων! 

Τελευταία χρόνια



Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1920, ο 80χρονος πλέον Έντισον μείωσε κάπως ρυθμούς, όχι βέβαια προτού αιτηθεί για την τελευταία από τις 1.093 πατενταρισμένες εφευρέσεις του! Παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, ασχολούταν ακόμα με πιθανές εφευρέσεις, την ώρα που περνούσε τον χρόνο του με τη δεύτερη γυναίκα του, Μίνα, και τον καλό του φίλο, κροίσο της αυτοκινητοβιομηχανίας Χένρι Φορντ, στο χειμερινό του ησυχαστήριο. 

Ο Έντισον πέθανε από επιπλοκές της νόσου του διαβήτη που τον ταλαιπωρούσε στις 18 Οκτωβρίου 1931 στην οικία του, το «Glenmont», στο Νιου Τζέρσεϊ, σε ηλικία 84 ετών. Πολλές εταιρίες και κοινότητες σε όλο τον κόσμο αναβόσβησαν τα φώτα τους ή διέκοψαν για σύντομο χρονικό διάστημα την παροχή του ηλεκτρικού ως φόρο τιμής στον άνθρωπο που άλλαξε τις ζωές τους. 

Κληρονομιά


Η ζωή του Τόμας Έντισον είναι από αυτές που δεν θα άφηναν τον κόσμο ίδιο μετά το πέρασμά του. Η ηλεκτροδότηση των πόλεων έμελλε να αλλάξει δραστικά την καθημερινότητα των πολιτών της Δύσης αρχικά, με τον ίδιο να αποτελεί λαϊκό ήρωα των ΗΠΑ. 

Μέχρι τον θάνατό του, υπηρέτησε την τεχνολογική πρωτοπορία από την πρώτη κυριολεκτικά γραμμή του πυρός, εγκαινιάζοντας ουσιαστικά την αμερικανική (και δυτική κατόπιν) τεχνολογική επανάσταση και θέτοντας τις βάσεις για τον σύγχρονο ηλεκτρικό κόσμο. 

Όσο για την επιχειρηματική του δραστηριότητα, ο Έντισον θεωρείται από τους κορυφαίους αμερικανούς κεφαλαιοκράτες, βοηθώντας έμπρακτα στη σφυρηλάτηση της κραταιάς οικονομίας των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των «ευάλωτων» πρώτων χρόνων της ιστορίας της...