Όλα όσα χρειάζεται να ξέρετε για τα βαρέα και τα ανθυγιεινά

Κατατέθηκε το πόρισμα και η ενδεικτική λίστα Βαρέων και Ανθυγιεινών επαγγελμάτων (ΒΑΕ), που θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Σεπτεμβρίου 2011. Η νέα λίστα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση η οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Αυγούστου.

Η εφαρμογή της νέας λίστας θα αφορά κατ' αρχήν το 80% των επαγγελμάτων που περιλαμβάνονται σε αυτή, ενώ για τα υπόλοιπα επαγγέλματα η μελέτη θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος του έτους.

Με τη νέα λίστα αποτάσσονται από την κατηγορία των βαρέων και ανθυγιεινών περί τους 100.000 έως 120.000 εργαζομένους και ο αριθμός όσων υπάγονται σε αυτά αναμένεται να διαμορφωθεί περί τις 400.000 έως 420.000 εργαζομένους.

Σήμερα στην κατηγορία των βαρέων είναι ασφαλισµένοι 538.234 μισθωτοί εκ των οποίων 394.817 άνδρες και 143.417 γυναίκες.

Ο αριθµός αυτός, είναι ήδη µειωµένος εξαιτίας της ανεργίας που έχει βγάλει εκτός αγοράς χιλιάδες οικοδόµους. Ανώτερα στελέχη του υπουργείου Εργασίας διαβεβαιώνουν πάντως, ότι δεν υπάρχει δέσμευση απέναντι στην τρόικα για συγκεκριμένο αριθμό εργαζομένων που πρέπει να περιλαμβάνει η λίστα και η τελική ρύθμιση θα γίνει με αμιγώς επιστημονικά κριτήρια.

Αξιολόγηση κάθε τρία χρόνια

Η αρμόδια επιτροπή έχει εισηγηθεί συγκεκριμένα κριτήρια με τα οποία θα γίνεται στο εξής και κάθε τρία χρόνια η αξιολόγηση. Τα κριτήρια αφορούν τη νοσηρότητα, τη θνησιμότητα ή το προσδόκιμο ζωής που συνοδεύουν ορισμένα επαγγέλματα.

Τα κριτήρια βαρύτητας και ανθυγιεινότητας είναι τα κυλιόμενα ωράρια, κυρίως τα νυχτερινά, η έκθεση σε καρκινογόνους και βιολογικούς παράγοντες, η εργασία σε ύψη ή σε μεγάλα βάθη, η εργασία στο ύπαιθρο και η έκθεση σε υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες.

Επίσης, εκτιμήσεις επαγγελματικού κινδύνου επιδημιολογικά στοιχεία επαγγελματικών νοσημάτων, εργατικών ατυχημάτων, το εργασιακό άγχος, ως απότοκο της εντατικοποίησης της εργασία, η διεθνής βιβλιογραφία και στοχαστικές (πιθανολογικές) προσεγγίσεις και εμπειρικά δεδομένα.

Κατά το επόμενο χρονικό διάστημα οι υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας θα πραγματοποιήσουν ελέγχους στους εργασιακούς χώρους ενώ έχει ζητηθεί και η συνδρομή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων προκειμένου να συμπεριληφθεί στα τελικά κριτήρια η ευρωπαϊκή εμπειρία.

Ποίοι βγαίνουν εκτός λίστας

Εκτός λίστας θα βρεθούν τελικά οι (περί τις 60.000) διοικητικοί υπάλληλοι που εργάζονται στη βαριά βιοµηχανία, τη χηµική και τη φαρµακοβιοµηχανία, όπου το σύνολο των εργαζομένων υπάγεται στα βαρέα και ανθυγιεινά, πλανόδιοι πωλητές, οικιακοί βοηθοί, εργαζόµενοι στον χώρο του µόντελινγκ, εκφωνητές ραδιοφώνου, κοµµωτές και κάποιες ειδικότητες στον χώρο του τουρισµού και επισιτισµού.

Ειδικότητες που δεν υφίστανται πλέον, όπως οι εργαζόμενοι στην παραγωγή φωταερίου, οι ραδιοτηλεγραφητές, οι τηλετυπιστές, οι χειριστές μηχανημάτων διάτρησης και επαλήθευσης στοιχείων επί καρτελών ή χαρτοταινιών κ.α. Ακόμη εργαζόμενοι σε αντικείμενα που έχουν καταργηθεί όπως οι εργαζόμενοι στην επεξεργασία αμιάντου η χρήση του οποίου έχει απαγορευτεί.

Τέλος, ειδικές κατηγορίες οι οποίες δεν υφίστανται πλέον, όπως η ΑΧΕ ΕΘΥΛ ΕΛΛΑΣ, οι απασχολούμενοι σε μηχανουργείο, αποθήκες, τμήμα κοπής υάλου και συνεργεία επισκευής και συντήρησης στο εργοστάσιο της ΑΕΕ Χημικών προϊόντων και λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, ράπτριες απασχολούμενες εντός του συγκροτήματος του ΙΚΑ επί των οδών Ματζαγριωτάκη και Εσπερίδων στην Καλλιθέα.

Ποίοι εντάσσονται στα βαρέα

Ταυτόχρονα εντάσσονται σε καθεστώς ΒΑΕ οι αγρεργάτες και οι αλλιεργάτες, το νοσηλευτικό προσωπικό των δηµόσιων νοσοκοµείων.

Επίσης, επιστήμονες και τεχνικοί που απασχολούνται σε χώρους βαρειάς και ανθυγιεινής εργασίας όπως οι εργαζόμενοι στη χημική βιομηχανία, σε βιολογικούς καθαρισμούς, τμήματα ποιοτικού ελέγχου, διασφάλισης ποιότητας ή έρευνας και ανάπτυξης, μηχανοδηγοί (μετρό) και εργαζόμενοι στην καθαριότητα.

Οι ασφαλισμένοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα που θα αποχαρακτηρισθούν και θα εξαιρεθούν από τη σχετική λίστα, αλλά διαθέτουν ένσημα δώδεκα ετών (3600 ένσημα), δεν θα θιγούν και θα διατηρήσουν το σημερινό - ευνοϊκότερο - ασφαλιστικό καθεστώς.

Τα «ψιλά γράμματα» του νόμου

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 του ασφαλιστικού νόμου, (ν.3863/2010), οι εργαζόμενοι που υπάγονται στον κανονισμό Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων του ΙΚΑ εξακολουθούν να υπάγονται στο ίδιο καθεστώς συνταξιοδότησης, ακόμη και αν το επάγγελμά τους εξαιρεθεί από τη λίστα, εφόσον μέχρι τις 31/12/2015 έχουν συμπληρώσει τις ελάχιστες προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση, έχουν δηλαδή πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης, από τις οποίες οι 3.600 σε ΒΑΕ και από αυτές 1000 την τελευταία 13ετία, πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.

Οι εργαζόμενοι των οποίων η εργασία θα εξαιρεθεί πριν να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, θα λάβουν τις προσαυξήσεις που προβλέπονται για τις ημέρες της ασφάλισής τους στα βαρέα και ανθυγιεινά
Σύμφωνα με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας, θα υπάρξει ειδική ρύθμιση που θα επιτρέπει στους συγκεκριμένους εργαζόμενους να "εξαγοράσουν" ως βαρέα τα ένσημα που ήδη έχουν αποκτήσει. Με τον τρόπο αυτό θα συγκεντρώσουν περισσότερα ένσημα στο ειδικό αυτό καθεστώς και θα επισπεύσουν τη συνταξιοδότησή τους.

Ειδική πρόνοια θα υπάρξει για τους ασφαλισμένους που θα ενταχθούν στο ειδικό καθεστώς των βαρέων, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα της συνταξιοδοτικής αναγνώρισης μέρους του εργασιακού χρόνου που έχει προηγηθεί.

Σε ότι αφορά το ενδεχόμενο της μείωσης των αποδοχών για τις ειδικότητες που θα εξαιρεθούν, ο αναπληρωτής υπουργός Εργασίας έχει διευκρινίσει ότι οι συνέπειες αφορούν μόνο τα μειωμένα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, και δεν σχετίζεται ούτε με την καταβολή των επιδομάτων ούτε συνεπάγεται προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.