Το «savoir vivre» των δημοσίων υπαλλήλων

 «Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του κράτους και υπηρετούν το λαό. Οφείλουν πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα». Με το άρθρο 103 παράγραφος 1 του Συντάγματος ξεκινάει ο οδηγός καλής συμπεριφοράς που έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Δημήτρης Ρέππας προς γνώση και συμμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων. (Διαβάστε ολόκληρο τον οδηγό)

Στις 49 σελίδες του οδηγού με τίτλο «Σχέσεις δημοσίων υπαλλήλων και πολιτών: Οδηγός ορθής διοικητικής συμπεριφοράς» περιγράφονται οι συμπεριφοράς και υποχρεώσεις που έχουν οι δημόσιοι υπάλληλοι έναντι των πολιτών. 

Πιο συγκεκριμένα το δεύτερο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στις «αρετές» που θα πρέπει να διαθέτει ο κάθε δημόσιος υπάλληλος, όπως ευπρέπεια, σεβασμό, επαγγελματισμό, ανεξαρτησία, αμεροληψία, ανιδιοτέλεια, ακεραιότητα, υπευθυνότητα και εχεμύθεια.

Έτσι η εικόνα του δημοσίου υπαλλήλου – υπόδειγμα όπως περιγράφεται στον οδηγό έχει ως εξής:

• Ο δημόσιος υπάλληλος πρέπει να συμπεριφέρεται πάντοτε κατά τρόπο που να καθίσταται άξιος της εμπιστοσύνης του κοινού. Πρέπει να τηρεί, σε κάθε περίσταση, τους βασικούς κανόνες καλής συμπεριφοράς ανεξαρτήτως της ψυχικής του διάθεσης. 

• Έχει επιμελημένη και ευπρεπή εμφάνιση. 

• Συμπεριφέρεται με ευγένεια και κοσμιότητα 

• Απευθύνεται στους πολίτες στον πληθυντικό. 

• Δεν καπνίζει. 

• Εξυπηρετεί τους πολίτες κατά το ωράριο που έχει ορίσει η υπηρεσία του, σύμφωνα με τις κείμενες γενικές και ειδικές διατάξεις, αφιερώνοντας εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά το χρόνο εργασίας του στα καθήκοντά του, και παραμένοντας και πέρα του ισχύοντος χρόνου εργασίας, εφόσον έκτακτες και εξαιρετικές υπηρεσιακές ανάγκες επιβάλλουν τούτο. 

• Δεν κάνει εξωϋπηρεσιακή χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή του. 

• Δεν επιτρέπεται η ακρόαση μουσικής εκτός αν προέρχεται από κεντρικό ηχητικό σύστημα της υπηρεσίας. 

• Δεν επιτρέπεται να διακόπτει για προσωπικές του υποθέσεις την επικοινωνία με τους πολίτες που συναλλάσσεται. Αν ωστόσο, προκύψει λόγος τόσο σοβαρός, ώστε να επιβάλλεται η διακοπή της συνομιλίας, ο δημόσιος υπάλληλος οφείλει να ζητήσει συγγνώμη από τον πολίτη και να παρακαλέσει άλλον συνάδελφό του να συνεχίσει τη συναλλαγή. 

• Απαντά στις τηλεφωνικές κλήσεις, δηλώνει το όνομά του και αντιμετωπίζει με ευγένεια και προθυμία τις ερωτήσεις που του απευθύνονται. Εάν είναι αναρμόδιος, διευκολύνει τον πολίτη να εντοπίσει τον αριθμό κλήσης και το ονοματεπώνυμο του αρμοδίου. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, φροντίζει να παραπέμψει τον πολίτη σε κάποια υπηρεσία πληροφόρησης κοινού. 

• Όταν έρχεται σε επαφή με πολίτη δύστροπο ή ιδιαιτέρως εριστικό, οφείλει να τον αντιμετωπίζει με ψυχραιμία και κατανόηση, αποφεύγοντας τις εντάσεις ή τους διαπληκτισμούς. Ακόμη και αν ο πολίτης τον προσβάλει, ο δημόσιος υπάλληλος οφείλει να διατηρήσει τον αυτοέλεγχό του και, εφόσον χρειασθεί, να ζητήσει τη συνδρομή του προϊσταμένου του για τη διευθέτηση της κατάστασης. 

• Δεν εκδηλώνει ούτε και διαδίδει τις πολιτικές, θρησκευτικές και φιλοσοφικές του πεποιθήσεις κατά την άσκηση των καθηκόντων του. 

• Δεν επηρεάζεται κατά τη συναλλαγή του με τον πολίτη, από το φύλο, την εθνικότητα, τη φυλή, τη γλώσσα, την καταγωγή και τις θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις των συναλλασσομένων.

• Αποφεύγει γενικότερα, κάθε πράξη που θα μπορούσε να προσβάλει ή να μειώσει την προσωπικότητα ή την επαγγελματική υπόσταση των ατόμων, με τα οποία συναλλάσσεται.

Ο οδηγός ορθής διοικητικής συμπεριφοράς συντάχθηκε σε συνεργασία με τον Συνήγορο του Πολίτη. Συνιστά κείμενο αρχών που απευθύνεται σε δημόσιους υπαλλήλους και αφορά τις σχέσεις τους με τους πολίτες. Ουσιαστικά, όπως σημείωσε ο Δημήτρης Ρέππας, «τυποποιεί το σύγχρονο επαγγελματικό προφίλ των δημόσιων λειτουργών» και «θέτει τις προδιαγραφές πρότυπης συμπεριφοράς».