ΟΝΝΕΔ: «Η υποχρεωτική δωρεά οργάνων δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα»

Αθήνα, 12 Απριλίου 2011

Με νομοσχέδιο που προωθεί το Υπουργείο Υγείας, το πρόβλημα της έλλειψης δωρεάς οργάνων  επιχειρείται να αντιμετωπισθεί με μια  επέμβαση στην αυτοδιάθεση του ατόμου. Ενώ μέχρι τώρα δωρητής οργάνων γινόταν το άτομο με σχετική δήλωσή του, αυτό αντιστρέφεται. Το νομοσχέδιο θα καθιστά κάθε άτομο δότη οργάνων μετά το θάνατό του, εκτός αν εν ζωή είχε ασκήσει σχετική προσφυγή αντίταξης, στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων.

 

Η αντιστροφή αυτή θέτει σημαντικά  νομικά ζητήματα βιοηθικής, όπως και  κάθε περιορισμός ή "αναδιατύπωση" της αυτοδιάθεσης του ατόμου. Η  συγκατάθεση αποτελεί ένα κομβικό  ζήτημα όσον αφορά την ελεύθερη χρήση  στοιχείων της προσωπικότητας.

Πολλοί νομικοί διατυπώνουν ωστόσο, συγκεκριμένες ενστάσεις. Σύμφωνα με μια ανασκόπηση των αναλύσεων που κυκοφορούν στον ημερήσιο Τύπο και το διαδίκτυο (βλ. eLawyer),  η θετική συγκατάθεση είναι το σύστημα "opt-in": όταν επιλέγεις με δική σου πρωτοβουλία την διάθεση στοιχείων της προσωπικότητάς σου. Αυτό είναι το σημερινό σύστημα για τους δότες οργάνων. Το αντίστροφο σύστημα είναι το "opt-out": τα όργανα διατίθενται αυτοδικαίως, εκτός αν έχεις αντίρρηση και την έχεις ασκήσει εν ζωή. Μπορεί να ακούγεται το ίδιο, αλλά δεν είναι.

Αν τελικά ψηφισθεί η πρόταση του Υπουργείου, το νεκρό σώμα θα ανήκει κατ' αρχήν στο κράτος, και η ελεύθερη βούληση θα είναι μια εξαίρεση κι όχι ο κανόνας. Εκτός των άλλων, πρόκειται για ένα πιεστικό μέτρο που ενέχει από τη φύση του μια υποβόσκουσα, αλλά σοβαρή κοινωνική αποδοκιμασία για όσους δηλώσουν "opt-out": αφού ο νόμος "κανονικό" θεωρεί το κοινωνικώς αναγκαίο (δηλαδή την αντιμετώπιση της έλλειψης μοσχευμάτων), το άτομο θα διστάσει να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του για "opt-out", αναλογιζόμενο τελικά τις παρενέργειες, αλλά και το μεγάλο ηθικό δίλημμα στο οποίο μας θέτει με το ζόρι η Πολιτεία. 

Ως  Οργάνωση Νέων της Νέας Δημοκρατίας  θεωρούμε ότι τέτοια πιεστικά διλήμματα  σε μια δημοκρατική κοινωνία, δεν  επιτρέπεται να τα επιβάλλει ο  νομοθέτης. Η ίδια η έννοια της  ελευθερίας επιβάλλει η λήψη της απόφασης για δωρεά ή μη των οργάνων να γίνεται χωρίς προϋποθέσεις και μόνο με θετικό τρόπο, όχι ως εξαίρεση από τον κανόνα. Οφείλει το Κράτος να ενισχύσει τις πολιτικές ενδυνάμωσης του εθελοντισμού και όχι να εφαρμόζει αυταρχικές πολιτικές προκειμένου να καλύψει τις δικές του αδυναμίες.

Τομέας  Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης