Έκθεση-βόμβα για τις αλλαγές στα Πανεπιστήμια

Προτάσεις σοκ για τις αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση, που περιλαμβάνουν - μεταξύ άλλων - επιβολή διδάκτρων στα ΑΕΙ, άρση της μονιμότητας των πανεπιστημιακών αλλά και - εξοστρακισμό των αιωνίων φοιτητών στα ΙΕΚ, περιέχονται στην έκθεση της δημόσιας διαβούλευσης που έδωσε, χθες, στη δημοσιότητα το υπουργείο Παιδείας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Έθνος», μετά τη λήξη της διαβούλευσης για την Εθνικής Στρατηγική για την Ανώτατη Εκπαίδευση που διεξήχθη από τις 29 Νοεμβρίου έως τις 14 Ιανουαρίου, το υπουργείο Παιδείας συνόψισε τις προτάσεις και τα σχόλια που κατατέθηκαν από τους αρμόδιους φορείς, καθηγητές, φοιτητές κ.α.

Σχολιαστές αναφέρθηκαν στη δυναμική της εξωστρέφειας που μπορεί να επιτευχθεί μέσω της προσέλκυσης φοιτητών από το εξωτερικό μετά από κατάλληλη αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών

Σχολιαστές αναφέρθηκαν στη δυναμική της εξωστρέφειας που μπορεί να επιτευχθεί μέσω της προσέλκυσης φοιτητών από το εξωτερικό μετά από κατάλληλη αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών

Ανάμεσα στις προτάσεις, υπάρχουν ορισμένες οι οποίες αν υλοποιηθούν θα προκαλέσουν σφοδρές αντιδράσεις στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Ειδικότερα, προτείνεται:

* άρση της μονιμότητας των πανεπιστημιακών δασκάλων.
* θέσπιση διδάκτρων για τα ΑΕΙ.
* να εγγράφονται οι αιώνιοι φοιτητές σε ΙΕΚ παρόμοιου γνωστικού αντικειμένου.
* να διορίζονται τα μέλη ΔΕΠ μέσω δικαστικού και κοινοβουλευτικού ελέγχου.
* τα συμβούλια διοίκησης να αποτελούνται από εξωτερικά μέλη.
* να μετακινούνται από τις θέσεις τους οι «αδιάφοροι» καθηγητές.
* αξιολόγηση των καθηγητών.
* ασυμβίβαστο των μελών ΔΕΠ με εξωπανεπιστημιακές θέσεις.
* καταργήσεις τμημάτων.
* υποβολή διδάκτρων από αλλοδαπούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές. Αξίζει να επισημανθεί ότι ορισμένες από αυτές τις προτάσεις έχουν ήδη υιοθετηθεί από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας καθώς είχαν περιληφθεί στο κείμενο διαβούλευσης.

Συγκεκριμένα, οι καταργήσεις τμημάτων βρίσκονται στο επίκεντρο του «Καλλικράτη για την ανώτατη εκπαίδευση», προοπτική στην οποία έχουν συμφωνήσει και αρκετοί πρόεδροι τεχνολογικών ιδρυμάτων και πρυτάνεις ΑΕΙ.

Την ίδια στιγμή, έχει γίνει σαφές ότι θα υπάρχει αξιολόγηση των πανεπιστημιακών ενώ στις προθέσεις του υπουργείου είναι να τεθεί ένα πλαφόν στο όριο σπουδών ώστε να μην παρατηρείται το φαινόμενο να υπάρχουν στα μητρώα των σχολών, φοιτητές που να χρωστάνε μαθήματα για δέκα και πλέον έτη.

Το υπουργείο έχει ξεκαθαρίσει ακόμη, ότι θα μπορούν να καταλαμβάνουν θέσεις στα συμβούλια διοίκησης των ιδρυμάτων εξωτερικά μέλη.

Χθες, εξάλλου, 20 πανεπιστημιακοί με επιστολή τους προς την υπουργό Παιδείας, ζητούν να μείνουν ανοιχτά και ζωντανά τα πανεπιστήμια , προσθέτοντας ότι «η μεταρρύθμιση είναι αναγκαία περισσότερο από ποτέ . Το κράτος οφείλει στα πανεπιστήμια τα απαιτούμενα μέσα για να συνεχίσουν να εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους».

Πάντως, η ηγεσία της ομοσπονδίας των πανεπιστημιακών τόνιζε χθες πως πλέον ο διάλογος από το επίπεδο της δημόσιας διαβούλευσης έχει περάσει στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας.

Και σκληρές θέσεις για τους αιώνιους φοιτητές
Εισαγωγή πρώτα σε σχολή και έπειτα η επιλογή του τμήματος

Ορισμένοι τόνισαν την ανάγκη ύπαρξης μεταβατικών διατάξεων για τους αιώνιους φοιτητές προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όσοι για αντικειμενικούς λόγους δεν μπόρεσαν να πάρουν το πτυχίο τους, θα τους δοθεί η ευκαιρία να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.

Κάποιοι ζήτησαν την δυνατότητας εγγραφής των αιώνιων φοιτητών σε ΙΕΚ παρόμοιου γνωστικού αντικειμένου, αλλά υπήρχαν και σκληρές θέσεις περί διαγραφής από τις σχολές όσων δεν τελειώνουν σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.

Αρκετοί αναφέρθηκαν στην εισαγωγή σε σχολή και στη μετέπειτα επιλογή του τμήματος που θα κάνει ο φοιτητής σημειώνοντας μια σειρά προβληματισμών, όπως η ανησυχία για μη αξιοκρατικές επιλογές όσων φοιτητών πληρούν τα κριτήρια για φοίτηση σε ένα τμήμα από τους καθηγητές, η ελλιπής υλικοτεχνική υποδομή, τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν από την μαζική επιλογή φοιτητών μιας σχολής των πιο «δημοφιλών» τμημάτων.

Οι συμμετέχοντες στο διάλογο αναφέρθηκαν στην ανάγκη αξιολόγησης των μελών ΔΕΠ των Πανεπιστημίων αποτέλεσε θέμα αρκετών σχολίων. Οι τακτικές διεθνείς δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, η συμμετοχή σε συνέδρια, οι αξιολογήσεις από φοιτητές όπως και η διαθεματικότητα στο παραγόμενο επιστημονικό τους έργο, ήταν μερικές από τις προτάσεις που κατατέθηκαν για την αξιολόγηση των καθηγητών.

Άλλοι σχολιαστές αναφέρθηκαν στην δυναμική της εξωστρέφειας που μπορεί να επιτευχθεί μέσω της προσέλκυσης φοιτητών από το εξωτερικό μετά από κατάλληλη αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών, από την προβολή στο εξωτερικό και από την υιοθέτηση των Αγγλικών ως γλώσσας μεταπτυχιακών σπουδών.

Παράλληλα η υποβολή διδάκτρων -από αλλοδαπούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές- προτάθηκε από κάποιους ως μέσο βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης των Ιδρυμάτων, αποτέλεσμα της αναβαθμισμένης παρεχόμενης παιδείας.

Αναγκαία η οικονομική αυτοτέλεια
Η αξιολόγηση θα φέρει αξιοκρατία στα πανεπιστήμια

Αρκετοί φορείς, σύλλογοι εργαζομένων πανεπιστημιακών ή διοικητικών και μεμονωμένα πρόσωπα όπως, αναφέρει το κείμενο του υπουργείου, εστίασαν σε ζητήματα που αφορούν την υπάρχουσα κατάσταση αναφορικά με το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό των ΑΕΙ και ΤΕΙ.

Επεσήμαναν: Tην ανάγκη αξιολόγησης των καθηγητών, προκειμένου να προωθηθεί η αριστεία και αξιοκρατία στα πανεπιστήμια. Το ασυμβίβαστο των μελών ΔΕΠ με θέσεις εξωπανεπιστημιακές, την ανάγκη τακτικής αξιολόγησης, τις εξουσίες των πρυτάνεων, τη μετακίνηση των αδιάφορων καθηγητών.

Επίσης η κομματοκρατία στα ΑΕΙ και η ανάγκη απαλλαγής από αυτήν καθώς πολλοί επεσήμαναν το σφιχτό εναγκαλισμό των κομμάτων και παρατάξεων με το πανεπιστήμιο και τις αρνητικές συνέπειες, όπως αναξιοκρατία και φαυλοκρατία, που συνεπάγονται τη λειτουργία των Ιδρυμάτων.

Η οικονομική αυτοτέλεια των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ σημειώθηκε από ορισμένους συμμετέχοντες ως απαραίτητη προϋπόθεση της ανασύνταξης των Ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Προτάσεις που κατατέθηκαν προς αυτήν την κατεύθυνση περιλαμβάνουν τη σύνδεση των Ιδρυμάτων με την παραγωγή και την αγορά, την καταβολή χαμηλών διδάκτρων από προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές όπως και την αύξηση της χρηματοδότησης από το κράτος.

Στη γραφειοκρατία σκοντάφτει η σωστή λειτουργία
Προτάσεις για να ξεπεραστούν οι σκόπελοι

Πολλοί σχολιαστές διατύπωσαν απόψεις σχετικά με τις αιτίες που εμποδίζουν την αναβάθμιση και σωστή λειτουργία των ΑΕΙ, αναφέροντας την κομματοκρατία, την περιττή γραφειοκρατία, τα φαινόμενα νεποτισμού, τις φωτογραφικές προκηρύξεις θέσεων. Ως πιθανές λύσεις αντιμετώπισης των προβλημάτων προτάθηκαν ποικίλες και διαφορετικές ιδέες: αξιοκρατικές προκηρύξεις γνωστικών αντικειμένων, διορισμοί μελών ΔΕΠ μέσω δικαστικού και κοινοβουλευτικού ελέγχου, άρση της μονιμότητας των καθηγητών, αξιολόγηση ερευνητικού και διδακτικού έργου πανεπιστημιακών κ.λπ.

Κάποιοι πρότειναν τη θέσπιση διδάκτρων, τη διενέργεια των μαθημάτων στα Αγγλικά για ξένους φοιτητές, ενώ μια άλλη πρόταση αφορούσε στη μείωση της γραφειοκρατίας και την πάταξη της διαφθοράς, οι οποίες ? σύμφωνα με τη συλλογιστική αυτή- αποτελούν την αιτία της χαμηλής αποδοτικότητας της κρατικής χρηματοδότησης. Αρκετοί επίσης τόνισαν την ανάγκη να αποτελούνται τα συμβούλια από εξωτερικά μέλη προκειμένου να υπάρχει αντικειμενικότητα στον έλεγχο της λειτουργίας των Ιδρυμάτων.