Ο Θεοδόσης Πελεγρίνης μας «συστήνει» τρεις μεγάλους φιλόσοφους

Ο Θεοδόσης Πελεγρίνης μας «συστήνει» τρεις μεγάλους φιλόσοφους Περφόρμανς.

«Μέσα από τρεις μοναδικές θεατρικές παραστάσεις μας «συστήνει» ο Θεοδόσης Πελεγρίνης, Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με τρεις μοναδικές προσωπικότητες που σημάδεψαν το χώρο της Φιλοσοφίας. Με τα έργα «Σοπενχάουερ Unleashed», «Νίτσε Unleashed», «Κίρκεγκωρ Unleashed» που έγραψε ο ίδιος, μας φέρνει σε επαφή με τη σκέψη των μεγάλων φιλοσόφων που καθόρισαν με το έργο, αλλά και τη ζωή τους, την εξέλιξη της φιλοσοφίας.

Οι παραστάσεις - που έχουν ήδη ξεκινήσει, στο Θέατρο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, εντάσσονται στη σειρά «Η φιλοσοφία στη Σκηνή». Βασική τους αρχή είναι η επαναφορά της φιλοσοφίας στην ορθή της θέση, στο επίκεντρο του κοινωνικού γίγνεσθαι. Άλλωστε η αλήθεια της φιλοσοφίας όπως και του θεάτρου αναδύεται μέσα από το διάλογο και την επικοινωνία. Όπως ακριβώς ο φιλόσοφος διαλέγεται με την εποχή του και την κοινωνία, έτσι και ο θεατρικός συγγραφέας –και ο ηθοποιός – διαλέγεται με το κοινό.

Στην πρώτη παράσταση «Σοπενχάουερ Unleashed» «πρωταγωνιστής» είναι ο Γερμανός φιλόσοφος Άρθουρ Σοπενχάουερ (1788-1860). Γνωστός για τον αθεϊστικό πεσιμισμό του και τη φιλοσοφική του διαύγεια. Το σημαντικότερο έργο του, «Ο κόσμος ως Βούληση και ως παράσταση» τόνιζε το ρόλου του κύριου κινήτρου δράσης των ανθρώπων που το ονόμαζε Βούληση. Σύμφωνα με τη θεωρία του οι συναισθηματικές, σωματικές και σεξουαλικές επιθυμίες μας δεν μπορούν ποτέ να εκπληρωθούν. Γι’ αυτό και έρεπε προς έναν τρόπο ζωής που απέρριπτε τις ανθρώπινες επιθυμίες. Διαφορετικά, έλεγε, οι ανθρώπινες επιθυμίες προκαλούν πόνο και ανέχεια και μόνο η αισθητική περισυλλογή και η μουσική είναι εκείνες που μπορούν να απαλύνουν την κατάσταση. Η ζωή του, όπως και κάθε φιλοσόφου, δεν ήταν εύκολη. Παρ' όλο που θα μπορούσε να έχει μια άνετη ζωή, καθώς ήταν γιος τραπεζίτη, προτίμησε το δρόμο της επιστήμης. Η Ολλανδία, η Ελβετία, η Αυστρία, η Αγγλία, η Γαλλία, η Ιταλία ήταν χώρες στις οποίες ταξίδεψε και πήρε τα πρώτα ερεθίσματα. Σε ηλικία 32 ετών έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Οι ώρες διδασκαλίας του συμπίπτουν με εκείνες του Χέγκελ που την εποχή εκείνη μεσουρανούσε και με τον οποίο είχε μια λεκτική διαφωνία. Σταμάτησε τα μαθήματα, ελλείψει ενδιαφέροντος φοιτητών και άρχισε να ταξιδεύει στην Ευρώπη. Επιστρέφοντας στη Γερμανία και στο Βερολίνο θέλησε να ξαναρχίσει την ακαδημαϊκή του καριέρα, κάτι που δεν έγινε λόγω ελλείψεως ενδιαφέροντας από το πανεπιστήμιο.

Η δεύτερη παράσταση «Νίτσε Unleashed» αφορά στη ζωή του Φρειδερίκου Νίτσε (1844-1900), του εμπνευσμένου φιλοσόφου που έδρασε κατά κύριο λόγο αυτόνομα και άλλαξε τη ροή της φιλοσοφίας. Γεννημένος στην πολίχνη Ραίκεν, στη Λειψία της Σαξονίας, επαρχία της Πρωσίας, ξεκίνησε και αυτός από τη θεολογία. Γρήγορα τον κέρδισε η φιλοσοφία και σε ηλικία είκοσι πέντε χρονών έγινε καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας, όπου δίδαξε για μια δεκαετία. Το 1879 παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Τα πρώτα σημάδια ψυχικής διαταραχής ήταν εμφανή. Παράλληλα και ενώ ταξίδευε σαν «περιπλανώμενος φυγάς» και άλλαξε 42 σπίτια, αυτή υπήρξε η πιο δημιουργική συγγραφική του περίοδος. Και μπορεί στην εποχή του να αναγκαζόταν συχνά να πληρώνει ο ίδιος τα εκδοτικά έξοδα των βιβλίων του, η απήχησή τους όμως, στις επόμενες γενιές ήταν καταλυτική. Η τραγικότητα της ζωής του άλλαξε όσο ελάχιστων το δυτικό τρόπο σκέψης. Την 3η Ιανουαρίου του 1889 υπέστη νευρικό κλονισμό. Κατέρρευσε όταν είδε έναν αμαξά στην Πιάτσα Κάρλο Αλμπέρτο στο Τορίνο να μαστιγώνει το άλογό του. Από κεέινη τη στιγμή και μέχρι το τέλος της ζωής του δεν ήταν σε θέση πλέον να φροντίσει τον εαυτό του. Ούτε καν να σκεφτεί.

Η τελευταία παράσταση «Κίρκεγκωρ Unleashed» αναφέρεται στη ζωή του μεγάλου φιλοσόφου Σαίρεν Κίρκεγκωρ (1813-1855), γόνου μιας ευκατάστατης οικογένειας της Κοπεγχάγης. Έχοντας ως ορμητήριο τη θεολογία γρήγορα άλλαξε πλεύση βρίσκοντας διέξοδο στη φιλοσοφία και στον Χέγκελ που ο λόγος του κυριαρχούσε τότε στην Ευρώπη. Αλλά ο Κίρκεγκωρ ήταν ανήσυχο πνεύμα. Αναζήτησε αλλού διεξόδους στα υπαρξιακά του κενά. Που δεν τα κάλυψε ούτε ο έκλυτος βίος ούτε το κυνήγι των ηδονών. Αντιθέτως, το τίμημα που πλήρωσε – πόνος, ανία, ματαιότητα – τον οδήγησαν στην αναγκαιότητα της ηθικής, του καθήκοντος, των «πρέπει». Γρήγορα κατάλαβε πως η πόρτα της ευτυχίας δεν ανοίγει προς τα έξω. Αλλά προς τα μέσα. Στρώνοντας έτσι με τις βιωματικές φιλοσοφικές ιδέες του το δρόμο για ένα από τα μεγαλύτερα ρεύματα στη φιλοσοφία, τον υπαρξισμό, του οποίου οι υποστηριχτές θεωρούν τον Κίρκεγκωρ πνευματικό τους πατέρα.

Η φιλοσοφία, όπως και το θέατρο έχουν μια κοινή συνιστώσα: την επικοινωνία και το διάλογο. Συνδιαλέγονται με την εποχή τους, τις αξίες και τον άνθρωπο.

Παίζει: o Θεοδόσης Πελεγρίνης



www.in.gr