Οι 7 περίφημοι άλυτοι κώδικες

Η ιστορία της κρυπτογράφησης είναι μια μακρά σειρά από αποκωδικοποιημένα μυστικά.

Κάποια από τα μυστήρια παραμένουν ωστόσο άλυτα: ανάμεσα στους χιλιάδες κώδικες και κρυπτογραφήματα που έχουν κατά καιρούς λύσει κρυπτογράφοι μυστικών υπηρεσιών ή ακόμα και ερασιτέχνες στο σπίτι τους, υπάρχουν και μερικοί που ανθίστανται σθεναρά σε κάθε απόπειρα καταπάτησης του ερμητικού κόσμου τους.


Κανείς δεν έχει λύσει ποτέ τους παρακάτω κώδικες, που αποτελούν το «Άγιο Δισκοπότηρο» για κάθε κρυπτογράφο που σέβεται τον εαυτό του.

Αυτό που κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρον το θέμα με τα 7 αυτά κρυπτογραφήματα είναι οι άνθρωποι που υποτίθεται ότι τα έχουν γράψει: από απελπισμένο εραστή και κατά συρροή δολοφόνο μέχρι και αλχημιστή του 15ου αιώνα, το παζλ γίνεται ακόμα πιο ιντριγκαδόρικο. 

Ας πάμε λοιπόν ένα ταξίδι στα άδυτα της κρυπτογραφίας βλέποντας από κοντά τους κώδικες που δεν αποκαλύπτουν τα επτασφράγιστα μυστικά τους...

Το χειρόγραφο Voynich (1400-1500)



Λίγα κωδικοποιημένα κείμενα είναι τόσο μυστηριώδη -και δελεαστικά για τον κρυπτογράφο- όσο το χειρόγραφο Voynich, ένα βιβλίο που κρατά από τον 15ο ή 16ο αιώνα στην Ιταλία και κανείς δεν καταλαβαίνει τη γλώσσα του ή ακόμα και το θέμα του. Και σαν να μη φτάνει αυτό, περιλαμβάνει και εικόνες φυτών που δεν υπάρχουν στον κόσμο! Το κρυπτογράφημα διανθίζεται με σύμβολα του ζωδιακού κύκλου, αστρολογικούς χάρτες, απεικονίσεις θεραπευτικών φυτών (υποτίθεται) και σχέδια γυμνών γυναικών την ώρα που παίρνουν το μπάνιο τους. Οι 246 σελίδες του κωδικοποιημένου τόμου παραπέμπουν πιθανώς σε έρευνες αλχημείας ή μεσαιωνική ιατρική, κανείς δεν μπορεί ωστόσο να πει με βεβαιότητα.

Αυτό που ξέρουμε είναι ότι είναι γραμμένο σε μια γλώσσα τελείως διαφορετική από τις ευρωπαϊκές, με το ιδιόρρυθμο αλφάβητο να αποτελείται από 19-28 γράμματα και ο συνολικός αριθμός των χαρακτήρων να ανέρχεται στις 170.000. Ο William Friedman μάλιστα, ένας από τους μεγαλύτερους κρυπτογράφους του 20ού αιώνα, δεν κατάφερε να «σπάσει» τον κώδικα του βιβλίου, καταλήγοντας ότι το Voynich είναι γραμμένο σε μια κατασκευασμένη και τεχνητή γλώσσα. Πολυάριθμες απόπειρες να διαβαστεί το χειρόγραφο έχουν πέσει στο κενό, ενώ η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην κατεύθυνση αποκωδικοποίησής του παραμένει μέχρι και σήμερα φειδωλή...

Τα κρυπτογραφήματα Beale (1885)



«Το να λύσει κάποιος το κρυπτογράφημα αυτό θα έχει μικρή ιστορική ή επιστημονική αξία, θα καταλήξει όμως με έναν τεράστιο σωρό χρυσού!», αυτό αναφέρει χαρακτηριστικά ο Kevin Knight, επιστήμονας της πληροφορικής που ασχολείται με αλγόριθμους λύσης κωδικοποιημένων κειμένων. Αν ο κώδικας που πρωτοπαρουσιάστηκε σε φυλλάδιο του 1885 δεν είναι φάρσα, γεγονός που απασχολεί πάντοτε τους αναλυτές-κρυπτογράφους, μπορεί να κρύβει στις σελίδες του έναν καλά κρυμμένο θησαυρό. Σύμφωνα με το φυλλάδιο, ένας άντρας με όνομα Thomas Jefferson Beale ανακάλυψε το θαμμένο χρυσάφι κατά τη διάρκεια αποστολής στην Άγρια Δύση των ΗΠΑ το 1816. Η τοποθεσία του χρυσού περιγράφεται μέσα από τρία κρυπτογραφήματα, μόνο το ένα από τα οποία έχει διαβαστεί (δυστυχώς, αυτό που περιγράφει μόνο από τι αποτελείται ο θησαυρός). Ο κώδικας έχει μάλιστα να κάνει με λέξεις και παραπομπές από βιβλία, κάποια από τα οποία φαίνεται να μην υπάρχουν ή να έχουν χαθεί στα βάθη του χρόνου. Κι αν καταφέραμε να διαβάσουμε τον πρώτο τόμο, αυτό έγινε μόνο γιατί παρέπεμπε ευθέως στη «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας» των ΗΠΑ...

Dorabella (1897)



Το 1897, ο 40χρονος συνθέτης Edward Elgar έστειλε το κωδικοποιημένο αυτό γράμμα στην 23χρονη Dora Penny, κόρη ενός από τους φίλους του. Τι είδους κώδικα μπορεί όμως να κατασκευάσει ένας άντρας για μια κοπέλα με τη μισή του ηλικία; Πρόκειται για καλυμμένη ερωτική επιστολή; Μιλάμε για κωδικοποιημένη μουσική σημειογραφία; Μόνο 87 χαρακτήρες μάς χωρίζουν από το μεγάλο μυστήριο, φαίνονται ωστόσο επαρκείς για να παραμείνουν άλυτοι, μιας και όσο μικρότερο το κρυπτογράφημα, τόσο δυσκολότερη και η απόπειρα ανάγνωσής του. Κι αν μάλιστα πρόκειται για προσωπικό κώδικα επικοινωνίας ανάμεσα στους δύο εραστές, τότε η αποκωδικοποίησή του φαντάζει αδύνατη, καθώς κανείς δεν πρόκειται να καταλάβει τις ερμητικές αναφορές του...

«Taman Shud» (1948)



Τι κάνει ένα κρυπτογράφημα ακόμα πιο ενδιαφέρον; Το να βρεθεί στην τσέπη ενός νεκρού φυσικά! Την 1η Δεκεμβρίου 1948 βρέθηκε η σορός ενός καλοντυμένου άντρα στην Αδελαΐδα της Αυστραλίας, με τα αίτια του θανάτου του να παραμένουν ακόμα και σήμερα μυστήριο. Ο «Somerton Man», όπως ονομάστηκε το πτώμα, περιέβαλλε με μεγαλύτερο μυστήριο την ύπαρξή του, όταν ανακαλύφθηκαν στην τσέπη του κομμάτια από σχισμένο χαρτί, με τις λέξεις «Taman Shud» («έληξε» στα ιρανικά) να διαβάζονται εύκολα. Το χαρτί παρέπεμπε σε ένα αντίτυπο του βιβλίου «The Rubaiyat» του Omar Khayyam, που βρέθηκε στο αυτοκίνητο του νεκρού το ίδιο βράδυ. Στο πίσω μέρος του αντιτύπου ήταν γραμμένες με μολύβι 5 αράδες κωδικοποιημένων γραμμάτων, οι οποίες περιμένουν ακόμα τον ακούραστο κρυπτογράφο να τις διαβάσει...

Το κρυπτογράφημα του δολοφόνου του ζωδιακού κύκλου (1969)



Στα τέλη του 1960 και τις αρχές του 1970, ένας κατά συρροή δολοφόνος τρομοκρατούσε τη βόρεια Καλιφόρνια. Ο serial killer άφησε μάλιστα πίσω του δύο κρυπτογραφήματα: ένα 408 χαρακτήρων που διαβάστηκε μέσα σε λίγες μέρες και ένα 340 γραμμάτων που παραμένει ακόμα και σήμερα γρίφος, περισσότερο από 4 δεκαετίες έκτοτε. Ο δολοφόνος, που ονομάστηκε «Zodiac», δεν συνελήφθη μάλιστα ποτέ, και το κωδικοποιημένο κείμενό του είναι ο μόνος τρόπος να τον «νικήσουν» σε κάτι οι κρυπτογράφοι. Το έργο τους μόνο εύκολο βέβαια δεν είναι: μιλάμε για 340 χαρακτήρες που αποτελούνται από 63 σύμβολα, χωρίς αναφορές σε τι παραπέμπουν αυτά τα σύμβολα. Είναι γράμματα του αλφαβήτου; Λέξεις ολόκληρες; Ας υποθέσουμε ότι κάθε σύμβολο αντιπροσωπεύει ένα γράμμα. Αυτό αφήνει, αναφέρει ο ειδικός κρυπτογράφος Kevin Knight, 26 πιθανές λύσεις, υψωμένες στην 63η δύναμη! Ή, αν θέλετε, οι πιθανές λύσεις ισούνται με τον αριθμό: 139098011710742195590974259094795403842655842142490330518716727403333474672708595090456576...

Kryptos (1990)



«Αν θέλετε να τραβήξετε την προσοχή της CIA, λύστε αυτό το κρυπτογράφημα», μας προκαλεί ο Knight. Εγκατεστημένο στο στρατηγείο της CIA στο Langley, το άγαλμα «Kryptos» κατασκευάστηκε από τον καλλιτέχνη Jim Sanborn με τη βοήθεια του πάλαι ποτέ κρυπτογράφου της υπηρεσίας Ed Scheidt. Ο κώδικας του γλυπτού περιλαμβάνει 4 τμήματα, με 869 κωδικοποιημένους χαρακτήρες συνολικά, με τα τρία τμήματα να έχουν διαβαστεί. Το τέταρτο ωστόσο κομμάτι παραμένει μυστήριο, με τα 97 «γράμματά» του να μην αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους. Κι ενώ το τέταρτο τμήμα του γλυπτού, γνωστό ως «K4», είναι ένα τυπικό είδος κώδικα, άρα δεν έπρεπε να παρουσιάζει τέτοια δυσκολία στη λύση του, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι ο κρυπτογράφος του τον έφτιαξε χρησιμοποιώντας μια ιδιαίτερα μεθοδική τεχνική «συσκότισης» της ταυτότητάς του...

Υπόθεση McCormick (1999)



Κι όμως, το FBI θέλει να το βοηθήσουμε να λύσει μια ανεξιχνίαστη υπόθεση φόνου! Τον Ιούνιο του 1999, το σώμα του 41χρονου Ricky McCormick βρέθηκε σε μερική αποσύνθεση σε ένα χωράφι του ανατολικού Μισούρι. Ο άντρας ήταν άνεργος, είχε κινητικά προβλήματα και ήταν πρώην κατάδικος, κι αυτά είναι όλα όσα ξέρουμε για την υπόθεση. Στην τσέπη του ωστόσο βρέθηκαν δύο κωδικοποιημένα σημειώματα, που κλείνουν το μάτι στη λύση της υπόθεσης: δεν υπάρχουν ύποπτοι, δεν υπάρχει κίνητρο. Μόνο τα δύο περίπλοκα κρυπτογραφήματα υπάρχουν, που ρίχνουν ενδεχομένως φως στην περίεργη δολοφονία του McCormick. Τον Μάρτιο του 2011 μάλιστα το FBI ανακοίνωσε ξαφνικά ότι ο θάνατος του McCormick ίσως ήταν αυτοκτονία και αποκάλυψε την ύπαρξη των κωδίκων, ζητώντας τη βοήθεια του κόσμου στην αποκωδικοποίηση των σημειωμάτων. Τέτοια ήταν η απόκριση του κόσμου που φτιάχτηκε μάλιστα και ιστοσελίδα για την υποβολή των πιθανών λύσεων. Όποιος θέλει ωστόσο να αποπειραθεί, ας γνωρίζει ότι το FBI προσπαθούσε για χρόνια να λύσει το κρυπτογράφημα, πρέπει λοιπόν να δει κάτι που δεν είδαν οι κρυπτογράφοι της υπηρεσίας...