Αγανακτισμένοι: Το Τέλος της Πολιτικής;

 

Γράφει ο
Ηλίας Καραβόλιας

Στις πλατείες όλης της Ευρώπης, συγκεντρώνονται, συντονισμένοι διαδικτυακά, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι για να διαδηλώσουν ειρηνικά εναντίον των όποιων γνωστών και αγνώστων πολιτικών που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια, καθώς και κατά των ατόμων κυρίως – ίσως και των θεσμών - που εγκαθίδρυσαν αυτές τις πολιτικές.

Προσωπικά, επί του θέματος της αυθόρμητης και αδέσποτης συλλογικότητας, έκανα μια πολυετή και θα έλεγα εξαντλητική μελέτη, της τριλογίας βιβλίων των Hardt και Negri  ( Empire ,2000 - Multitude ,2004- Commonwealth, 2009. ΣΗΜ : δύο από τους πιο ενεργούς πολιτικούς φιλοσόφους στον σημερινό κόσμο, που παρουσιάζουν ανάγλυφα την πραγματικότητα και τη δυνατότητα μιας οικουμενικής δημοκρατίας)  καθώς και μεγάλου αριθμού αναλύσεων σε αυτά.

Θα ήθελα απλά να παραθέσω ένα κεφάλαιο που γράφτηκε από τον Παν. Σωτήρη, στο τεύχος 91( Απρίλιος- Ιουνιος 2005) στο περιοδικό ΘΕΣΕΙΣ, κεφ. ‘Αντιφάσεις μιας δημοκρατικής ουτοπίας. Σημειώσεις πάνω στο Πλήθος των Negri και Hardt’  .

Επισημαίνω ότι πρόσφατα μεταφράστηκε –επιτέλους - και στα ελληνικά το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας ( βλ. Πλήθος,εκδ .Αλεξάνδρεια ,2004 ) .Αφήνω σε έσάς τα σχόλια και την κριτική.

Η διαλεκτική αυθορμητισμού και μεταρρυθμισμού
Το Πλήθος είναι μία από τις πιο προχωρημένες προσπάθειες να θεμελιωθεί θεωρητικά και φιλοσοφικά μια αυθορμητίστικη εκδοχή της πολιτικής δράσης, που προσπαθεί να υπερβεί όλες τις «κλασικές» μορφές πολιτικής διαμεσολάβησης, είτε τις παραλλαγές της μορφής-κόμμα, είτε τις εκδοχές συνδικαλιστικής δράσης. Αυτό θεμελιώνεται πάνω σε όλη την οντολογία της πληροφοριακής επικοινωνιακής εργασίας η οποία θεωρείται ότι παράγει ταυτόχρονα κοινωνικό πλούτο και κοινωνικές μορφές, και σε όλη την περιγραφή που κάνουν για τη δικτυακή αλληλεπίδραση ανάμεσα σε εργαζόμενους που αντιμετωπίζονται ως ενικότητες. Δεν είναι τυχαίο ότι η προσπάθειά τους για μια διπλή οριοθέτηση απέναντι και στην ιδιωτική οικονομία και τον κρατισμό τούς οδηγεί σε ένα ασαφές σχήμα κοινής πρόσβασης σε κοινά αγαθά, που, όμως, δεν αποκρυσταλλώνεται σε πολιτικές προτάσεις.

Η επίκληση του κοινού δεν πηγαίνει πέρα από μια γενική επίκληση της ελεύθερης πρόσβασης σε κοινόχρηστους χώρους και πρακτικές. Το παράδειγμα του λογισμικού ανοιχτού κώδικα (open source), που επικαλούνται, και η ανοιχτή δομή του διαδικτύου δεν αποτελούν στρατηγικές προτάσεις για την άρθρωση ενός εναλλακτικού πολιτικού και κοινωνικού σχεδίου, ούτε περιγραφούν επαρκώς την αναγκαία διαδικασία συλλογικής επανιδιοποίησης των μέσων παραγωγής, κοινωνικοποίησης της τεχνικής γνώσης και επαναστατικοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας στην κατεύθυνση της άρσης της διάκρισης διανοητικής-χειρωνακτικής και διευθυντικής-εκτελεστικής εργασίας. Δεν αποτελούν έκφραση του δημοκρατικού συλλογικού σχεδιασμού των παραγωγικών κατευθύνσεων και της διαμόρφωσης θεσμών εργατικής (αντι)εξουσίας, που απαιτείται για την ανατροπή των καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων.

Επιπλέον, δεν μπορούμε παρά να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι στην όλη προσπάθεια να παρουσιαστεί η εισαγωγή των τεχνολογιών της πληροφορίας ως αυτονόητη –και λίγο πολύ αυτόματη– αντικειμενική προϋπόθεση της μετάβασης στον κομμουνισμό, μια που παραγνωρίζονται όλοι οι τρόποι με τους οποίους αυτές οι τεχνολογίες μπορεί να συμπυκνώνουν μορφές και πρακτικές καπιταλιστικού κοινωνικού ελέγχου εντός και εκτός της παραγωγής…