Πώς η "ενάρετη" Ολλανδία έπεσε στην παγίδα της οικονομικής κρίσης

Tης Αμαλίας Κάτζου

Εν μέσω της κρίσης που πλήττει την Ευρώπη κανένας δεν είχε ασχοληθεί με τους συνετούς και ευημερούντες Ολλανδούς. Εως τώρα. Το προπύργιο αυτό της ακεραιότητας βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της προσοχής όλων, όταν η κυβέρνηση της χώρας έπεσε λόγω διαφωνιών για τις περικοπές που θα πρέπει να γίνουν στον προϋπολογισμό ώστε να ξεφύγει η Ολλανδία από την ευρωπαϊκή κρίση.

Οι εξελίξεις αυτές ενέτειναν τους φόβους σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι η λιτότητα θα πλήξει την ανάπτυξη και θα κάνει πιο δύσκολη την ανάκαμψη των χωρών αντί να τις βοηθήσει να σταθούν ξανά στα πόδια τους.

Ο πιο σημαντικός σύμμαχος του Βερολίνου στην προσπάθεια επιβολής ακόμη μεγαλύτερης δημοσιονομικής λιτότητας έπεσε και ο ίδιος στην παγίδα της οικονομικής κρίσης. Η πάλαι ποτέ οικονομία πρότυπο αντιμετωπίζει τώρα δυσθεώρητο χρέος και το σπάσιμο μιας φούσκας στην αγορά ακινήτων η οποία οδήγησε σε οικονομικό τέλμα και απειλεί θέσεις εργασίας.

Τα φαραωνικά οικοδομήματα που στέκουν ημιτελή σε αρκετές περιοχές της Ολλανδίας παραπέμπουν στο γνωστό πλέον μοτίβο που αφήνει πίσω της κάθε φούσκα στην αγορά ακινήτων όταν χτυπά η κρίση: σαν το ξενοίκιαστο Empire State Building στις ΗΠΑ του μεσοπολέμου ή το ψηλότερο κτίριο του κόσμου που κατασκεύασε το Ντουμπάι στη μέση της ερήμου πριν οδηγηθεί σε αθέτηση πληρωμών.

Η «φούσκα» στα ακίνητα

Η περίπτωση της Ολλανδίας βέβαια θυμίζει περισσότερο το παράδειγμα της Ιρλανδίας, όπου αμέσως μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, το Δουβλίνο έμεινε να θρηνεί πάνω στις γέφυρες του Καλατράβα αλλά και τα γιαπιά που «κοσμούσαν» την πόλη.

Οι ιδιωτικές τράπεζες μοίραζαν αφειδώς δάνεια για κατοικία, σε ποσά τα οποία υπερέβαιναν πολλές φορές το ετήσιο εισόδημα των αιτούντων ή ακόμα και την αξία της κατοικίας. Οι ιδιοκτήτες, αφ’ ενός τύγχαναν φορολογικών διευκολύνσεων, αφ’ ετέρου επένδυαν τα δανεικά σε διάφορα funds που ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια με μεγαλύτερες αποδόσεις από τους τόκους, με την προοπτική σε κάποιο σύντομο μεταγενέστερο χρόνο να πουλήσουν το σπίτι σε υψηλότερη τιμή, αφού οι τιμές συνέχιζαν ν’ ανεβαίνουν, και να ξεπληρώσουν αφ’ ενός το δάνειο, αφ’ ετέρου να βάλουν και κάτι στην άκρη απ’ αυτό.

Μόνο που τους πρόλαβε η κρίση! Οι τιμές των σπιτιών κάνουν χαμηλές πτήσεις, οι φορολογικές διευκολύνσεις κόπηκαν ήδη από φέτος, τα νοικοκυριά βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμής και οι τράπεζες ανακαλύπτουν ότι από τα δισ. των δισ. που έδωσαν σε οικιστικά δάνεια κάποια δεν θα τα δουν ποτέ να επιστρέφουν στα ταμεία τους. Καμιά άλλη χώρα στην Ευρώπη δεν βρίσκεται τόσο βαθιά στο χρέος όσο η Ολλανδία, είχε γράψει το Spigel. Αυτή τη στιγμή οι τράπεζες έχουν γύρω στα 650 δισ. δάνεια-φούσκα στα τεφτέρια τους, ενώ το μέσο ιδιωτικό χρέος ανέρχεται στο 250% του μέσου ετήσιου εισοδήματος. Για σύγκριση, το μέσο καταναλωτικό χρέος του Ισπανού ανέρχεται μόνο στο 125%.

Δεν πρόκειται φυσικά για μια ακόμη «ανήθικη» πρακτική της λεγόμενης οικονομίας καζίνο αλλά για συνειδητή επιλογή όλων των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων της Ολλανδίας που στήριζαν αυτή τη φούσκα με την πολιτική ιδιαίτερα χαμηλής φορολόγησης του κεφαλαίου. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα η Ολλανδία να αποτελεί τη βαθύτερα χρεωμένη χώρα της Ευρώπης με τις τράπεζες να κάθονται σε μια ωρολογιακή βόμβα 650 δισεκατομμυρίων ευρώ σε στεγαστικά δάνεια.

Παρά την πολιτική λιτότητας η ανεργία αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς, η κατανάλωση βαίνει συνεχώς μειούμενη και η πολυπόθητη ανάπτυξη αποτελεί έννοια χαμένη στο παρελθόν. Μόνο το Φεβρουάριο, 755 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση, πρωτοφανές νούμερο από το 1981. Μια μάλλον δυσάρεστη εικόνα για τον Ολλανδό υπουργό οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ ο οποίος βλέπει το πλοίο του να βυθίζεται από την αίθουσα διακυβερνήσεως του Eurogroup.Πλησιάζει το σημείο ανάφλεξης

H επιδείνωση των προοπτικών της ολλανδικής οικονομίας κάνουν το Matthew Lynn, αρθρογράφο του MarketWatch να αναρωτηθεί ποια χώρα της ευρωζώνης είναι πιο βαθιά χωμένη στα χρέη. Οι άσωτοι Έλληνες με τις γενναιόδωρες συντάξεις; Οι Κύπριοι με τις, γεμάτες ρωσικά κεφάλαια, τράπεζες; Οι Ισπανοί της λιτότητας ή οι Ιρλανδοί της ακμής και παρακμής; Κανένας από τους παραπάνω, σχολιάζει ο

Lynn: Οι ξενέρωτοι, υπεύθυνοι Ολλανδοί

Εξ αρχής ήταν σαφές ότι η κρίση του ευρώ θα φτάσει στην τελική φάση, όταν εισέλθει στον πυρήνα της ευρωζώνης. Αρκετοί πίστευαν ότι το πρώτο μεγάλο θύμα θα είναι η Γαλλία. Όμως είναι η Ολλανδία που αρχίζει να πλησιάζει το σημείο ανάφλεξης. Μπορεί να περάσει ένας χρόνος ακόμη ίσως και δύο, αλλά πάντως η Ολλανδία θα είναι κατά τον Matthew Lynn η πρώτη χώρα του πυρήνα που θα «σκάσει». Και το ευρώ δεν πρόκειται να αντέξει αυτή την έκρηξη. Βέβαια το έλλειμμα δεν είναι μεγάλο, όπως για παράδειγμα στην Ελλάδα που ανέρχεται σε 9% ή στην Ιρλανδία που φθάνει στο 13%. Ωστόσο οι εξελίξεις αυτές δεν αφήνουν πια την Ολλανδία να αποτελεί την ισχυρότερη φωνή μαζί με αυτήν της Γερμανίας στο να κηρύττουν στην υπόλοιπη Ευρώπη το πόσο σημαντική είναι η δημοσιονομική πειθαρχία. Και η Ολλανδία έχει κάθε λόγο να κάνει τέτοιο κήρυγμα στις υπόλοιπες 16 χώρες της ευρωζώνης, αφού μέχρι πρόσφατα επωφελήθηκε σημαντικά από το ευρώ. Το ενιαίο νόμισμα επέτρεψε στους Ολλανδούς να χρησιμοποιήσουν την ευρωπαϊκή αγορά χωρίς σύνορα για να πουλήσουν φθηνότερα τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους.


http://www.moneypro.gr