Η κορυφαία αθλήτρια Νάντια Κομανέτσι

Η μικροσκοπική 14χρονη αθλήτρια της ενόργανης γυμναστικής παίρνει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνων του '76 και γράφει Ιστορία. 

Τέτοια Ιστορία που το όνομά της θα φιγουράρει έκτοτε με πηχυαίους τίτλους στα αθλητικά χρονικά, με μια σειρά από πρωτιές να τη συνοδεύουν για πάντα και το «Κομανέτσι» να γίνεται ορόσημο της εκπληκτικής επίδοσης στον χώρο της ρυθμικής γυμναστικής.
 

Η ζωή έμελλε ωστόσο να αποδειχτεί ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτητική για τη νεαρή πρωταθλήτρια, με την προσωπική της ιστορία να μπλέκεται με τη συλλογική, σε ένα συνονθύλευμα δεινών και κακουχιών που θα έπαιρναν τέλος με την αυτομόλησή της στην Αμερική. 

Ας δούμε τα κυριότερα στιγμιότυπα της ζωής της, της αθλήτριας που θα άλλαζε για πάντα την ενόργανη γυμναστική...

Πρώτα χρόνια



Το μελλοντικό αστέρι της ενόργανης γυμναστικής γεννιέται στις 12 Νοεμβρίου 1961 στο Ονέστι της Ρουμανίας ως κόρη μηχανικού αυτοκινήτων. Ήδη από την τρυφερή ηλικία των 6 ετών, η μικρή Νάντια θα δείξει την κλίση της στη γυμναστική, ξεκινώντας πολύωρες προπονήσεις. 

Αργότερα θα «ανακαλυφθεί» από τον περίφημο ρουμάνο προπονητή Μπέλα Καρόλι, ο οποίος όργωνε τη χώρα με τη βοήθεια της συζύγου του για να βρίσκει ταλέντα για τη στελέχωση της Εθνικής Ομάδας Παίδων της χώρας. 

Ο έμπειρος Καρόλι διέκρινε μεμιάς την προοπτική της μικρής στην ενόργανη γυμναστική και την πήρε υπό την προστασία του. Σύντομα θα ξεκινούσαν τρίωρες καθημερινές προπονήσεις, με τον δάσκαλο να μαγεύεται από τις ικανότητες της Κομανέτσι. 

Ακόμα και το άπλετο ταλέντο και η προσηλωμένη δουλειά δεν εξασφαλίζουν ωστόσο πάντα επιτυχίες. Η Κομανέτσι θυμάται ότι στους πρώτους της αγώνες έπεφτε συχνά, με τις επιδόσεις της να μη δικαιώνουν τις αναμφισβήτητες δυνατότητές της. 

Οι αποτυχίες ήταν ωστόσο που θα την κινητοποιούσαν να προσπαθήσει περισσότερο, με τα πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα να έρχονται σύντομα: το 1969, σε ηλικία 7 ετών, θα πάρει μέρος στην πρώτη επίσημη διοργάνωσή της, το εθνικό πρωτάθλημα παίδων της Ρουμανίας, όπου θα λάβει τη 13η θέση. Την επόμενη χρονιά (1970), ο θεσμός έγινε δικός της, τερματίζοντας στην πρώτη θέση και γινόμενη η νεαρότερη αθλήτρια της Ρουμανίας που κατακτούσε την κορυφή!

Πρώιμη καριέρα στον αθλητισμό



Κλείνοντας τα 12 χρόνια ζωής, η Κομανέτσι θα φοιτήσει εσώκλειστη σε κρατική αθλητική ακαδημία, την ώρα που συνέχιζε τις πολύωρες πλέον προπονήσεις με τον Καρόλι: 8 ώρες τη μέρα, 6 μέρες τη βδομάδα. 

Οι πολύ καλές επιδόσεις της Νάντια και η σκληρή δουλειά άρχισαν να αποδίδουν καρπούς: ξεκίνησε να κερδίζει τους αγώνες όπου συμμετείχε, με τα χρυσά μετάλλια να συσσωρεύονται. Την ίδια εποχή (1971), θα πάρει μέρος στον πρώτο διεθνή διαγωνισμό της, κερδίζοντας τίτλους και διακρίσεις. Σειρά έχουν κατόπιν τοπικές διοργανώσεις, στις οποίες και θριαμβεύει. 

Το ανερχόμενο αστέρι της ενόργανης γυμναστικής θα αφήσει το πρώτο του στίγμα στον αθλητισμό στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1975 στη Νορβηγία, σε ηλικία 13 ετών, σαρώνοντας τα μετάλλια: 4 χρυσά και 1 αργυρό, με το «φαινόμενο» να μπαίνει στο στόχαστρο του διεθνούς αθλητικού Τύπου. 

Οι θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες πλησίαζαν γοργά και η Κομανέτσι ήθελε να είναι πανέτοιμη. Συμμετείχε λοιπόν σε μια σειρά από τουρνουά, θριαμβεύοντας σε όλα, με κορυφαίο τον νεότευκτο θεσμό του Αμερικανικού Κυπέλλου, που διοργανώθηκε στη Νέα Υόρκη τον Μάρτιο του 1976. Η Κομανέτσι έφευγε από τον Νέο Κόσμο ως η αδιαφιλονίκητη νικήτρια των αγώνων και το αυριανό αστέρι των Ολυμπιακών.

Την ίδια εποχή αναπτύσσει τη συνήθεια των 10αριών! Οι τέλειες επιδόσεις της μεταφράζονται σε τέλεια 10άρια από τους κριτές, με τη Διεθνή Ένωση Τύπου να την αναγορεύει «Αθλήτρια της Χρονιάς» το 1975.

Ολυμπιακοί του '76



Η Κομανέτσι έφτασε στον Καναδά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 στο Μόντρεαλ του Κεμπέκ με τη φήμη της να προηγείται. Την πρώτη μόλις νύχτα των Αγώνων, 18 Ιουλίου, η 14χρονη ρουμάνα αθλήτρια θα γινόταν ο πρώτος άνθρωπος σε ολόκληρη την ολυμπιακή ιστορία που θα σημείωνε τέλειο σκορ (10.00) στην ενόργανη γυμναστική! Το επόμενο βράδυ θα συνέχισε το κορυφαίο της σερί, κατακτώντας και πάλι 10άρια, μοτίβο που συνεχίστηκε και λίγες μέρες αργότερα, αφήνοντας άφωνο τον κόσμο του επαγγελματικού αθλητισμού. 

Συνολικά, η Κομανέτσι σημείωσε εφτά 10άρια και κατέκτησε 3 χρυσά και 1 αργυρό μετάλλιο, γινόμενη η νέα μεγάλη δύναμη της ενόργανης γυμναστικής, παρά το νεαρό της ηλικίας της. Στα 14 της χρόνια, γινόταν η νεαρότερη ρουμάνα αθλήτρια που κατακτούσε τίτλο στους Ολυμπιακούς και ταυτόχρονα η νεαρότερη ολυμπιακή πρωταθλήτρια του κόσμου!

Η Νάντια Κομανέτσι εκτοξεύτηκε στην κορυφή του παγκόσμιου αθλητισμού, με τα περιοδικά να συνωστίζονται για ένα της εξώφυλλο και τις αθλητικές ομοσπονδίες να σπεύδουν να την αναγορεύσουν «Αθλήτρια της Χρονιάς». Μετά τον θρίαμβό της στους Ολυμπιακούς, η ρουμανική κυβέρνηση τίμησε την οικογένεια Κομανέτσι με έναν μήνα διακοπών και ολοκαίνουριο αυτοκίνητο...

Περίοδος '77-'80



Τα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς του 1976 ήταν δύσκολα για την Κομανέτσι. Οι γονείς της πήραν διαζύγιο, την ίδια ώρα που η ρουμανική ομοσπονδία αθλητισμού θα τη χώριζε από τον πολυαγαπημένο της προπονητή, αναγκάζοντάς τη να δουλεύει πλέον με νέο δάσκαλο. Αναστατωμένη από τις βίαιες αλλαγές στη ζωή της, η έφηβη Νάντια καταπίνει χλωρίνη για να τραβήξει την προσοχή, απέλπιδα κίνηση που πετυχαίνει ωστόσο τον σκοπό της: το καθεστώς θα της επιτρέψει να προπονείται και πάλι με τον Καρόλι.

Το 1979, σειρά έχει το ερωτικό σκάνδαλο, όταν φέρεται να συνδέθηκε ερωτικά με τον γιο του ρουμάνου δικτάτορα Τσαουσέσκου. Αντικατοπτρίζοντας τα πάνω-κάτω της ζωής της αυτή την περίοδο, οι επιδόσεις της δεν ήταν σταθερές, την ώρα που άλλαξε και ο σωματότυπός της: πήρε μερικούς πόντους ύψος, την ώρα που τα κιλά της αυξήθηκαν.

Παρά ταύτα, η επιστροφή στην προπονητική αγκαλιά του Καρόλι θα αποδώσει καρπούς και το 1979 μια νέα Κομανέτσι θα κέρδιζε τον τρίτο συνεχόμενο πανευρωπαϊκό τίτλο της, γινόμενη ο πρώτος αθλητής στην Ιστορία που κατάφερε τέτοιο άθλο. 

Ολυμπιακοί του 1980



Τα προβλήματα στην προσωπική της ζωή και οι αναταραχές στο προπονητικό της πρόγραμμα θα έκαναν τις επιδόσεις της στους Ολυμπιακούς της Μόσχας να μην είναι οι αναμενόμενες. Και παρά το γεγονός ότι κατέκτησε δύο χρυσά και ένα αργυρό μετάλλιο, τη στοίχειωνε πάντα η εκπληκτική της πορεία στους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ. 

Απόσυρση από τον επαγγελματικό αθλητισμό



Τα πράγματα πίσω στη Ρουμανία δεν πήγαιναν καλά, με τη ζωή να έχει γίνει δύσκολη για την Κομανέτσι. Ο λατρεμένος της προπονητής Καρόλι αυτομόλησε στις ΗΠΑ το 1981, ως αντίδραση στην καταπιεστική διακυβέρνηση Τσαουσέσκου. Η Κομανέτσι κλήθηκε να τον ακολουθήσει, δεν θέλησε ωστόσο να εγκαταλείψει την οικογένειά της και αρνήθηκε. 

Σε ηλικία 19 ετών, θα συμμετέχει στο τελευταίο της μεγάλο αθλητικό γεγονός, ενώ κατόπιν θα αποσυρθεί από την ενεργό δράση, με την επίσημη διακήρυξη της αποχώρησής της να λαμβάνει χώρα λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς του '84 του Λος Άντζελες. Στην τελετή που διοργανώθηκε στο Βουκουρέστι προς τιμή της θα παραβρεθεί ακόμη και ο πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. 

Τα δεινά της Κομανέτσι δεν είχαν φτάσει ωστόσο στο τέλος τους: την ώρα που το καθεστώς Τσαουσέσκου τη θεωρούσε πρότυπο του κομμουνιστικού αθλητικού μοντέλου και κάτω από τον φόβο της αυτομόλησής της στην Αμερική, θα της απαγόρευε τα ταξίδια σε δυτικές χώρες, εξαφανίζοντάς τη κυριολεκτικά από τη δημόσια σφαίρα, την ίδια στιγμή που θα ξεκινούσε η στενή παρακολούθηση της προσωπικής της ζωής.

Η κατάφωρη παραβίαση της ιδιωτικότητάς της και το κλίμα φόβου όπου ζούσε, παρά τη ζηλευτή της φήμη, θα την έκαναν προοδευτικά να σκεφτεί σοβαρά το ενδεχόμενο φυγής της. Έτσι και θα γίνει στα τέλη του 1989, με την 27χρονη πλέον Νάντια να βρίσκει τρόπο να εγκαταλείπει τη χώρα: γνωρίζει τον ρουμανικής καταγωγής Κονσταντίν Παναΐτ, που κατοικούσε στη Φλόριντα των ΗΠΑ και βοηθούσε Ρουμάνους να αυτομολήσουν στον Νέο Κόσμο. Αυτή και 5 ακόμη πρόσφυγες θα περιπλανιόνταν στον τσουχτερό ρουμανικό χειμώνα μέχρι να φτάσουν στα σύνορα με την Ουγγαρία. Οι συνοριακοί φύλακες θα την αναγνώριζαν μεμιάς, θα της επέτρεπαν ωστόσο να συνεχίζει τη φυγή της, με την ομάδα να φτάνει τελικά στα σύνορα με την Αυστρία και να βρίσκει άσυλο στην Αμερικανική Πρεσβεία. Σύντομα θα επιβιβάζονταν σε αεροπλάνο για τη Νέα Υόρκη...

Η περίοδος της Αμερικής 


Η πρώην πρωταθλήτρια έφτασε στην Αμερική υπέρβαρη και ατημέλητη, με την τοπική κοινωνία να συγκλονίζεται από την εμφάνισή της. Φήμες άρχισαν να διαδίδονται στον Τύπο για υποτιθέμενη σχέση της με τον παντρεμένο και πατέρα Παναΐτ, ο οποίος φιγούραρε πλέον ως μάνατζερ της περίφημης αθλήτριας. 

Η Κομανέτσι αρνιόταν σθεναρά το ειδύλλιο με τον Παναΐτ, έγινε ωστόσο σαφές ότι ο τυχοδιώκτης κυβερνούσε τη ζωή και την περιουσία της, με την ίδια να νιώθει ανίσχυρη και αποκαμωμένη από τις κακουχίες της ζωής της. 

Ευτυχώς για την ίδια, η κοινότητα του οργανωμένου αθλητισμού διέθετε στενούς δεσμούς και κανείς δεν είχε ξεχάσει το άλλοτε αστέρι της ρυθμικής γυμναστικής. Φίλοι της από τα χρόνια των αγώνων, κυρίως ο ρουμάνος πρώην προπονητής του ράγκμπι Αλεξάντρου Στέφου, θα τη βοηθούσαν να απαλλαγεί από τον βραχνά Παναΐτ, ο οποίος εγκαταλείποντας οριστικά τη ζωή της πρόλαβε να την ξαφρίσει από τα περιουσιακά της στοιχεία. Ήταν ωστόσο για πρώτη φορά πραγματικά ελεύθερη!



Η Κομανέτσι ακολούθησε τον Στέφου στο Μόντρεαλ, όπου διέμενε με την οικογένειά του, και κατάφερε να ξαναβρεί τη φόρμα της. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα θα έχτιζε μια νέα ζωή, προωθώντας αθλητικό εξοπλισμό και οργώνοντας τη χώρα κάνοντας επιδείξεις, κι όταν ο Στέφου θα σκοτωνόταν σε ατύχημα η Νάντια θα μετακόμιζε στην Οκλαχόμα των ΗΠΑ, ακολουθώντας τον πρώην αθλητή και καλό της φίλο από τους Ολυμπιακούς του '76, Μπαρτ Κόνερ. 

Οι δυο τους θα συνδεθούν ερωτικά λίγο αργότερα και θα συμμετέχουν σε γυμναστικές επιδείξεις σε όλη τη χώρα, με την Κομανέτσι να απασχολείται ταυτοχρόνως και στην αθλητική ακαδημία του δεσμού της. 

Παράλληλα με τη διδασκαλία και τις επιδείξεις, η Κομανέτσι θα υπογράψει πολυάριθμα διαφημιστικά συμβόλαια. Το 1994, κατά τη διάρκεια ταξιδιού του ζεύγους στο Άμστερνταμ, ο Κόνερ θα την έκανε πρόταση γάμου, με τη λαμπρή τελετή να λαμβάνει χώρα τον Απρίλιο του 1996 στο Βουκουρέστι και το περιοδικό Sports Illustrated να την αποκαλεί «την εκδοχή του βασιλικού γάμου στον κόσμο των σπορ». Η δημοκρατική κυβέρνηση της Ρουμανίας της συμπεριφέρθηκε πλέον σαν βασίλισσα, δίνοντάς της ακόμα και την προεδρική κατοικία για τις ανάγκες της γαμήλιας τελετής. Στις 3 Ιουνίου 2006, θα ερχόταν στον κόσμο και ο γιος της, Ντίλαν Πιλ Κόνερ, με την ευτυχία να ολοκληρώνεται για την Κομανέτσι...

Κληρονομιά



Μια από τις μεγαλύτερες αθλήτριες όλων των εποχών έμελλε να έχει μια ταραχώδη και δύσκολη ζωή, κάνοντας τελικά μια νέα αρχή στην Αμερική, η οποία εκτίμησε την ιστορία της και την πριμοδότησε με θέσεις σε επιτροπές και θεσμούς. Το 1999 η Κομανέτσι θα γινόταν ο πρώτος αθλητής που προσκλήθηκε ποτέ να μιλήσει στον ΟΗΕ, ενώ πλέον αποτελεί ισόβιο αντιπρόεδρο στην Διεθνή Επιτροπή των Παραολυμπιακών. 

Σήμερα, συνεχίζει να ταξιδεύει με τον σύζυγό της στην Αμερική και τον κόσμο, μεταφέροντας το μήνυμα του ολυμπισμού και των ιδεωδών του αθλητισμού, την ώρα που προωθεί προϊόντα αθλητισμού και συσκευές γυμναστικής. Λειτουργεί ταυτόχρονα και ως «πρεσβευτής» των σχέσεων Ρουμανίας-Αμερικής, με τη γενέτειρά της να την έχει τιμήσει δεόντως μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού.



Η Κομανέτσι δεν έχει ξεχάσει φυσικά τα δύσκολα χρόνια, αν και δεν μιλάει δημόσια για την εποχή αυτή. Τον Δεκέμβριο του 2003, κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Γράμματα σε έναν νέο αθλητή», μια μείξη γυμναστικής καθοδήγησης και προσωπικής μαρτυρίας. Παράλληλα, έχει λάβει δύο φορές την ύψιστη τιμή της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, το 1984 και το 2004, γινόμενη ο μόνος άνθρωπος που έχει λάβει το μετάλλιο δύο φορές.

Ο τρόπος βέβαια με τον οποίο θα θυμάται για πάντα ο κόσμος την Κομανέτσι είναι το πώς κατάφερε να μαγνητίσει το παιδί-θαύμα τους θεατές και κριτές των Ολυμπιακών του '76, αλλάζοντας μια για πάντα τη μοίρα της ενόργανης  γυμναστικής...