Η κρίση των Ιμίων

του Α. Ζουπανιώτη

Πολλές αναμνήσεις μου ξύπνησε το καταπληκτικό αφιέρωμα του καλού μας συνεργάτη και ανταποκριτή στην Ουάσιγκτον, Λάμπρου Παπαντωνίου, για το τι συνέβη το κρίσιμο βράδυ της 31ης Ιανουαρίου 1996, της ελληνοτουρκικής κρίσης στα Ιμια. Μιας κρίσης που έπιασε πολύ κόσμο στον ύπνο κι έδειξε πολλά για την ποιότητα των πολιτικών μας ανδρών.
Κι όμως, το πράγμα «μύριζε» έντονα μιά εβδομάδα ενωρίτερα, όταν τα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών αντάλλασσαν οργισμένες ανακοινώσεις, με αφορμή τις σημαίες που ανεβοκατέβαιναν από το βράχο( δυστυχώς από ανεύθυνα πρόσωπα που δεν μπήκαν καν στο κόπο να διαβάσουν τι προνοεί το διεθνές δίκαιο, ότι σηκώνεις σημαία μόνο εκεί που υπάρχει οίκημα).

Και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αντί να λάβει σαφή θέση – στο κάτω-κάτω οι αμερικανικοί χάρτες έδειχναν τα Ιμια ελληνικά – έπαιζε όλη την εβδομάδα τον Πόντιο Πιλάτο. Κι εκεί που η Ελλάδα μιλούσε για διεθνές δίκαιο και συμφωνίες, ήλθε η ψυχρολουσία από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με μία δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τη Δευτέρα 29 Ιανουαρίου, που ουσιαστικά έδινε το πράσινο φως στην Αγκυρα.

«Aξιώσεις που αφορούν τη νήσο (Iμια) έχουν εγερθεί διά της διπλωματικής οδού και από τις δύο χώρες στο πλαίσιο διεθνών συνθηκών και άλλων νομικών εγγράφων. Eχουμε προτρέψει την Eλλάδα και την Tουρκία να δείξουν αυτοσυγκράτηση και να διευθετήσουν ζητήματα, που αφορούν το Aιγαίο μέσα από διαπραγματεύσεις και διάλογο».

Μιά βραδιά αγωνίας

Το βράδυ της 30 Ιανουαρίου, στη Ροτόντα του Καπιτωλίου, συνάντησα το Λάμπρο Παπαντωνίου σε κατάσταση κρίσης. Είχε πληροφορηθεί ότι η Ουάσιγκτον είχε δώσει το πράσινο φως για τουρκική επέμβαση. Μίλησα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αλλά επαναλάμβανε τη γνωστή δήλωση της προηγουμένης.

Γύρω στις 5 το απόγευμα (τοπική ώρα) προσέγγισα τον ομογενή λομπίστα Αντριου Μανάτο ήταν έντονα νευρικός κι αναζητούσε επίμονα να συνομιλήσει με κάποιον Ελληνα διπλωμάτη. Του μετέφερα τις πληροφορίες τις οποίες και επιβεβαίωσε. Μου είπε πως μόλις είχε συνομιλήσει με το Χόλμπρουκ, που του ανέφερε πως αν μέχρι τις 8 το βράδυ (3 τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου στην Ελλάδα) δεν βρισκόταν λύση, οι Τούρκοι θα επενέβαιναν στρατιωτικά στα Ιμια.

Ξανά μπροστά μου ο Λάμπρος, που βρήκε εν το μεταξύ τον Ελληνα επιτετραμμένο, ο οποίος και αναχώρησε εσπευσμένα για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και γύρω στις 6:30 έστελνε το απόρρητο τηλεγράφημα με όλες τις σχετικές πληροφορίες.

Κι όμως ήξεραν

Η ανταπόκρισή μου με όλες τις σχετικές πληροφορίες παίχθηκε στην Αθήνα στη 1 τα ξημερώματα ώρα Ελλάδας, στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ. Ζητήθηκε επιβεβαίωση των πληροφοριών από Πεντάγωνο και Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά εκείνη την ώρα οι αρμόδιοι ήταν άφαντοι. Μόλις είχαν εγκαταλείψει τα παράθυρα των καναλιών, όπου έτρωγαν την ώρα τους, αντί να συσκέπτονται. Οι συσκέψεις έγιναν αρκετά αργότερα, όταν οι Τούρκοι, πιστοί στο τελεσίγραφό τους, πάτησαν τα Ιμια. Τότε, οι φαιδροί στρατηγοί και ναύαρχοι πρότειναν βομβαρδισμούς κι αποβάσεις, που θα μας έβαζαν σε ελληνοτουρκικό πόλεμο.

Εκείνο ωστόσο το ερώτημα που έχω και παραμένει αναπάντητο είναι, γιατί αγνοήθηκε το τουρκικό τελεσίγραφο και δεν λήφθηκαν μέτρα αποτροπής μιάς εισβολής.

Η συνέχεια

Απ’ εκεί και μετά ως ανταποκριτές ελληνικών μέσων ενημέρωσης ζήσαμε ένα αλαλούμ. Θα θυμάστε ότι η προσοχή όλων στην Ελλάδα ήταν στραμμένη στο επικείμενο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Και με το κυβερνών κόμμα χωρισμένο στα τρία (Σημίτης, Τσοχατζόπουλος, Αρσένης), η μία ομάδα υπονόμευε την άλλη.

Δεν θα ξεχάσω την επιμονή στελέχους της ομάδας Αρσένη (τότε υπουργός Αμυνας), το οποίο επέμενε να μας περάσει την πληροφορία (που δεν μπορούσαμε να επιβεβαιώσουμε), ότι ο υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος είχε δεχθεί την αποστρατικοποίηση των νησιών. Τελικά, βρήκαν κάποιους συναδέλφους στην Ελλάδα και την Αμερική που έπαιξαν τη χαλκευμένη είδηση. Κι εμείς που υπεύθυνα δεν την μεταδώσαμε, ακούσαμε τον εξάψαλμο.

Δεν θα ξεχάσω τη συνομιλία μου με τον τότε διευθυντή του ραδιοφώνου του ΣΚΑΙ και καλό συνάδελφο, Θανάση Καρτερό, που μου τηλεφώνησε για να με επικρίνει. Του είπα για τις προσπάθειες που έγιναν για να με πείσουν να μεταδώσω τη χαλκευμένη πληροφορία και του είπα πως αν θέλει να τη μεταδώσω, θα τη μεταδώσω ως προσπάθεια κάποιων να κάνουν πολιτικά παιγνίδια, σε βάρος των εθνικών συμφερόντων.

Προς έκπληξή μου δέχθηκε. Κι αυτό έγινε.

Ελεύθεροι κι ωραίοι

Δεν ξέρω τι διδάγματα μπορεί κανείς να βγάλει απ’ εκείνη τη φοβερή βραδιά. Και για τους πολιτικούς και για τους δημοσιογράφους. Στην Ελλάδα ουδείς πλήρωσε για την ταπείνωση. Μάλλον μόνο ο τότε αρχηγός της ΝΔ, Μιλτιάδης Εβερτ πλήρωσε, γιατί έκανε το λάθος να επιτεθεί στους Αμερικανούς για τη στάση τους και το Σημίτη για το ευχαριστώ προς τον Κλίντον. Εχασε και τις εκλογές και την προεδρία.

Από τους δημοσιογράφους, κάποιοι που δέχθηκαν να γίνουν κουβαλητές των Αμερικάνων έγιναν φίρμες, κάποιοι, όπως ο Λάμπρος Παπαντωνίου, πλήρωσαν με τη δουλειά τους, την εμμονή τους για την αναζήτηση της αλήθειας.

Ομως, το ψέμα έχει κοντά ποδάρια.

Α.Ζ.

Διαβάστε επίσης τρία πολύ ενημερωτικά άρθρα του αείμνηστου δημοσιογράφου Λάμπρου Παπαντωνίου.

https://www.greeknewsonline.com/?p=2614

https://www.greeknewsonline.com/?p=2630

https://www.greeknewsonline.com/?p=2674

Κάποια σκοτεινά σημεία της κρίσης και κάποια λάθος συμπεράσματα διαλευκάνθηκαν αργότερα από το υπέροχο βιβλίου «Ίμια: Τα απόρρητα τηλεγραφήματα των Αμερικανών», των συναδέλφων Μιχάλη Ιγνατίου και Αθανάσιου Ελλις.

https://www.greeknewsonline.com/?p=24322

http://dexiextrem.blogspot.gr/