Παραγραφή και με τη Δικαστική βούλα

Ρεπορτάζ: Αλέξανδρος Αυλωνίτης 

(απο ΕΘΝΟΣ)

Σε τροχιά παραγραφής των ποινικών ευθυνών για τους πολιτικούς που διώχθηκαν ποινικά από τη Βουλή πριν από μερικές εβδομάδες κινείται πλέον η υπόθεση του Βατοπεδίου...

Σύντομα -πιθανότατα αμέσως μετά τις γιορτές- θα ξεκινήσει το σκέλος της ανάκρισης που αφορά τα πρώην κυβερνητικά στελέχη της ΝΔ, Ευ. Μπασιάκο, Αλ. Κοντό και Π. Δούκα, και έγκυροι νομικοί κύκλοι προεξοφλούν ότι τόσο ο ανακριτής όσο και το αρμόδιο 5μελές δικαστικό συμβούλιο θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να υπάρξει περαιτέρω δικαστική διερεύνηση για αυτούς, καθώς έχει προ πολλού επέλθει παραγραφή για τις κατηγορίες που τους καταλογίζονται.

Παραγραφή και με δικαστική βούλα

Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, το επικρατέστερο αυτήν τη στιγμή σενάριο για την κρίσιμη υπόθεση είναι να ακολουθήσει μία σχετικά σύντομη ανακριτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε τυπικές κλήσεις για απολογία των εγκαλούμενων πολιτικών λόγω της παραγραφής και στη συνέχεια να συγκληθεί το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο για να επιβεβαιώσει την παραγραφή κι επομένως την αδυναμία παραπομπής τους στο Ειδικό Δικαστήριο.

Στην περίπτωση αυτή, η δικαστική διερεύνηση θα συνεχιστεί από την αρμόδια εφέτη-ανακριτή για τα υπόλοιπα μη πολιτικά πρόσωπα (μοναχούς, συμβολαιογράφους κ.λπ.) προκειμένου να κριθεί από την τακτική δικαιοσύνη ποιοι θα λογοδοτήσουν ενώπιόν της. Το «αγκάθι» της παραγραφής είχε αναφανεί από την πρώτη στιγμή, όταν ο τ. πρωθυπουργός, Κ. Καραμανλής, διέλυσε πρόωρα τη Βουλή, κάτι που είχαν επισημάνει αμέσως έγκριτοι νομικοί, τα ΜΜΕ, αλλά και οι εκπρόσωποι όλων των κομμάτων της τότε αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου και του ΠΑΣΟΚ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κάποιες από τις νομικές κατασκευές που επιχειρήθηκαν, προκειμένου να διασωθεί η δυνατότητα παραπομπής και να θεωρηθεί ότι δεν έχει επέλθει παραγραφή, αποκρούστηκαν στην πράξη, και μάλιστα κατά τις διεργασίες και συζητήσεις, εν όψει της θέσπισης νέας αυστηρότερης νομοθεσίας για την ευθύνη των υπουργών.

Ο χρόνος διάπραξης

Μάλιστα, η νομική άποψη να υπολογίζεται ως χρόνος διάπραξης των υπουργικών αδικημάτων ο χρόνος του αποτελέσματος (π.χ. το σημείο κατά το οποίο επήλθε η ζημιά του Δημοσίου με τη σύνταξη των επίμαχων συμβολαίων) και όχι ο χρόνος της τέλεσης του αδικήματος (π.χ. η έκδοση της υπουργικής απόφασης που επέτρεψε τις ανταλλαγές ακινήτων) αποκρούστηκε από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής. Σε έκθεση τονίζεται ότι δεν μπορεί να θεσπιστεί μια τέτοια ρύθμιση για την ευθύνη των υπουργών, γεγονός που καταδεικνύει ασφαλώς ότι δεν μπορεί ούτε να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο, αφού δεν ισχύει.

Ωστόσο, η βεβαιότητα ότι η παραγραφή αποτελεί πλέον μονόδρομο, προέρχεται κυρίως από το είδος των διώξεων που αποφάσισε τελικά να ασκήσει η Βουλή με την κατηγορία της απιστίας να βαρύνει τους τ. υπουργούς.

Η πράξη που τους βαρύνει (υπουργικές αποφάσεις που άνοιξαν το δρόμο για τις ανταλλαγές) φέρεται να τελέστηκε μέχρι το 2006. Από τότε έχουν μεσολαβήσει δύο εκλογικές αναμετρήσεις και δύο θητείες για τη Βουλή. Ομως, το ίδιο το Σύνταγμα (και ο νόμος περί ευθύνης υπουργών) προβλέπει ότι το αξιόποινο εξαλείφεται και δεν μπορεί να κατηγορηθεί πολιτικός εάν δεν ασκηθεί σε βάρος του ποινική δίωξη μέχρι τη λήξη της Β’ συνόδου της Βουλής που είναι η αμέσως επόμενη από εκείνη στη διάρκεια της οποίας τελέστηκαν τα αδικήματα. Αρα, δεν υπάρχει κανένα χρονικό πλέον περιθώριο για να υποστηριχθεί η δυνατότητα παραπομπής πολιτικών.

Διαφορετική θα μπορούσε πιθανόν να είναι η κατάσταση εάν οι πολιτικοί είχαν διωχθεί για ηθική αυτουργία (και όχι συνέργεια) στην απιστία, αφού στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη και ο χρόνος κατά τον οποίον ο ηθικός αυτουργός παρακίνησε (ή πίεσε με φορτικότητα κ.λπ.) τουλάχιστον για την κατάρτιση των πιο πρόσφατων συμβολαίων του 2008.

Χωρίς στοιχεία

Ακόμα το ζήτημα της παραγραφής θα μπορούσε να ξεπεραστεί εάν οι πολιτικοί διώκονταν για νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δράση, κατηγορία (την οποία υποστήριξε την τελευταία στιγμή η πτέρυγα του ΠΑΣΟΚ) που δεν στοιχειοθετήθηκε τελικά αφού κρίθηκε ότι δεν προέκυψαν τέτοια στοιχεία.

Ο ανακριτής που ορίστηκε από το δικαστικό συμβούλιο, αρεοπαγίτης Ι. Γιαννακόπουλος, έχει ζητήσει την ογκώδη δικογραφία, που αποτελείται από πολλές χιλιάδες σελίδες, από την εφέτη-ανακριτή Ε. Καλού, η οποία αναγκαστικά «παγώνει» τις ανακριτικές της ενέργειες. Ο αρεοπαγίτης μπορεί να συνεχίσει την υπόλοιπη ανάκριση -εφόσον το επιθυμεί- παίρνοντας απολογίες και από τους υπόλοιπους εμπλεκομένους μη πολιτικούς ή μπορεί να αξιολογήσει ευθύς εξ αρχής το ζήτημα της παραγραφής για τα πολιτικά πρόσωπα, ώστε να επιστρέψει η δικογραφία και πάλι στο Εφετείο, για να συνεχιστεί εκεί -όπως θα ήταν το φυσικότερο- η ανάκριση και η έκδοση βουλεύματος για την παραπομπή ή την απαλλαγή των εμπλεκόμενων μη πολιτικών προσώπων.

ΝΟΜΟΣ ΠΕΡΙ ΕΥΘΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΩΝ

Το Σύνταγμα κωλύει τις αλλαγές

Οριακές αλλαγές αναμένεται να γίνουν στη νομοθεσία για την ευθύνη υπουργών, αφού οι ουσιαστικότερες ρυθμίσεις υπάρχουν στο Σύνταγμα και προϋποθέτουν την ανα­­­θεώ­ρησή του. Ετσι, η εξάλειψη του αξιοποίνου (ανάλογα με το πότε ασκείται η δίωξη) θα διορθωθεί με τη συνταγματική αναθεώρηση με επιμήκυνση του συγκεκριμένου χρόνου, ενώ με τον νέο νόμο θα επεκταθεί ο χρόνος παραγραφής σε κακουργήματα, όπως ισχύει για τους υπόλοιπους πολίτες (πλην της απιστίας, που ίσως θα είναι μικρότερος). Πριν να αποφασίσει η Βουλή για το αν θα ασκήσει ή όχι δίωξη, το υλικό που θα έχει συλλεγεί θα αξιολο­γείται προηγουμένως από δικαστικό συμβούλιο, που θα γνωμοδοτεί εάν είναι ικανό να στοιχειοθετήσει κατηγορίες και συνεπώς να προχωρήσει η Βουλή σε κίνηση των διαδικασιών για δίωξη.