Νέα βοήθεια… νέα μέτρα, λένε οι Ευρωπαίοι

Ξεκάθαρο ήταν το μήνυμα που έστειλε χθες ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, προειδοποιώντας ότι σε περίπτωση που το πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας παραταθεί, αυτό θα γίνει με περαιτέρω όρους.

Η επίσημη αυτή δήλωση, έρχεται λίγες ημέρες μετά και την προειδοποίηση της Ελληνίδας επιτρόπου, Μαρίας Δαμανάκη, η οποία ζήτησε από τα κυβερνητικά στελέχη να μην βιάζονται να μιλούν για νέο πρόγραμμα, καθώς αυτό θα συνοδευτεί από νέα μέτρα.

Πάντως, ο επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, θεωρεί σίγουρο ένα τρίτο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, αφού, όπως δήλωσε μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, η χώρα δεν θα είναι έτοιμη να βγει στις αγορές το 2014. Προσδιόρισε, μάλιστα, χρονικά τις αποφάσεις σε δύο φάσεις: η πρώτη αφορά στο Νοέμβριο, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση από την Τρόικα και θα έχει προσδιοριστεί το χρηματοδοτικό κενό για τη διετία 2014-2015, με τις  πρώτες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για 11 δισ. ευρώ.

Η δεύτερη φάση προσδιορίζεται χρονικά τον Απρίλιο του 2014, όταν η Eurostat θα έχει οριστικοποιήσει τα στοιχεία για το πρωτογενές έλλειμμα του 2013 και θα είναι η έναρξη για τη λήψη των αποφάσεων για μείωση του χρέους.

Όμως, οι συνεχείς προειδοποιήσεις ότι νέα στήριξη ισοδυναμεί με νέο Μνημόνιο, οδηγούν την κυβέρνηση σε υιοθέτηση πιο χαμηλών τόνων, με τον Γιάννη Στουρνάρα να δηλώνει ότι υπάρχει ακόμη αρκετός χρόνος μέχρι τις οριστικές αποφάσεις και να υποστηρίζει ότι είναι πιθανό η χώρα έως τότε να μπορεί να βγει στις αγορές για δανεισμό.

Η έξοδος στις αγορές αποτελεί το μοναδικό όπλο της χώρας, προκειμένου να αμυνθεί στις νέες απαιτήσεις των δανειστών, που θα μπορούσαν να προκύψουν σε ένα νέο Μνημόνιο. Και αυτό θα είναι το μήνυμα που θα επιχειρήσει να περάσει στο αμέσως επόμενο διάστημα το οικονομικό επιτελείο. Ότι, δηλαδή, η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος και η έξοδος της χώρας στις αγορές καθίσταται ο πρωταρχικός στόχος.

Πάντως, οι πρόσφατες δηλώσεις τόσο του Πρωθυπουργού, όσο και του υπουργού Οικονομικών, για διάθεση του 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος σε μέτρα ελάφρυνσης, με προφανή πολιτική στόχευση, ερμηνεύεται από τους “τεχνοκράτες” του ΣΕΒ και των τραπεζών ως επικοινωνιακή κίνηση.

Συγκεκριμένα, ο ΣΕΒ υποστηρίζει ότι “Η επικοινωνιακή επικέντρωση στον στόχο της επίτευξης πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος είναι σε μεγάλο βαθμό αποπροσανατολιστική.  Διευκολύνει ασφαλώς τους εταίρους μας, ιδιαίτερα τη Γερμανία, ώστε να αναγνωρίσουν τις αντικειμενικές ανάγκες της προσπάθειας που καταβάλλει η Ελλάδα και να συνεχίσουν να τη στηρίζουν.  Αλλά, ένα λογιστικό πρωτογενές πλεόνασμα έχει κυρίως συμβολική σημασία.  Δεν προσελκύει ξένες επενδύσεις.  Δεν αποτελεί κίνητρο για τους εγχώριους επενδυτές.  Δεν ενθαρρύνει την κατανάλωση.  Δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας.  Δεν φέρνει την ανάπτυξη.

Δίνοντας τη λογιστική μάχη του ελλείμματος, λησμονήσαμε στην πράξη τον στόχο της ανάπτυξης:  με ποια δομικά υλικά, με ποιες προϋποθέσεις, με ποιες επιλογές και πολιτικές μπορούμε να τη διεκδικήσουμε”.

Αλλά και η  Δ/νση μελετών της Alpha Bank, στο εβδομαδιαίο δελτίο της κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη συζήτηση που έχει ανοίξει περί διανομής του μεγαλύτερου μέρους του πρωτογενούς πλεονάσματος για κοινωνικές ενισχύσεις.

“Για να εμπιστευθούν και πάλι τα χρήματά τους οι επενδυτές στο ελληνικό δημόσιο αγοράζοντας κρατικά ομόλογα, θα πρέπει να υπάρχει πειθαρχημένη δημοσιονομική διαχείριση στην Ελλάδα, να έχουμε δηλαδή πρωτογενή πλεονάσματα που είναι μη αναστρέψιμα. Εάν, λοιπόν, στη σημερινή συγκυρία, που δεν έχει αποκατασταθεί ακόμη η εμπιστοσύνη, εμείς αρχίσουμε να μοιράζουμε το πρωτογενές πλεόνασμα, που μόλις εφέτος άρχισε να δημιουργείται και που πρέπει να συνεχίσει να αυξάνει φτάνοντας τα €9 δισ. μέχρι το 2016 σύμφωνα με τον προγραμματισμό”, υποστηρίζουν οι αναλυτές της Τράπεζας, “ είναι ήλιου φαεινότερο ότι δεν πρόκειται να επανέλθουμε στις αγορές….Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος πρέπει να έχει συνέπεια και συνέχεια. Δυστυχώς παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες ένας συνωστισμός προθέσεων για την χρησιμοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος για επανασύσταση δαπανών που περικόπτονται. Ακόμη δεν τον είδαμε, Γιάννη τον βαφτίσαμε, λέει ο λαός. Το όλο σκηνικό θυμίζει το ανέκδοτο με το λαγό και το λιοντάρι. Όλα αυτά τα περί αξιοποίησης του πρωτογενούς πλεονάσματος για την αποκατάσταση των αδικιών των Μνημονίων, θυμίζουν τα κοινωνικά πακέτα της περιόδου 2002-2003, μόλις η χώρα είχε καταφέρει να γίνει μέλος της Ευρωζώνης. Και καλά, η αντιπολίτευση μπορεί να ξοδεύει φανταστικά λεφτά σε μια φανταστική κυβέρνηση σε μια φανταστική χώρα. Αλλά η κυβέρνηση δεν δικαιούται να διολισθαίνει σε μικροπολιτικού χαρακτήρα διανομή πόρων που αφορούν στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, υπονομεύοντας έτσι την πρόσβαση στις αγορές.

Αν το δημόσιο δεν καταφέρει να διαθέσει ομόλογα στις αγορές σε λογικά επιτόκια, οι τράπεζες δεν θα έχουν παρά περιορισμένη ελευθερία κινήσεων όσον αφορά στην χρηματοδότηση της οικονομίας. Με δεδομένη την δυστοκία της επιστροφής των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα, οι τράπεζες δεν θα μπορέσουν να διαθέσουν νέα χρήματα στην οικονομία. Το αποτέλεσμα θα είναι η αδυναμία ενίσχυσης της ανάκαμψης και η ουσιαστική αποτελμάτωση της οικονομίας. Ενώ η θεωρούμενη ως εφικτή από την Τρόικα ανάκαμψη χωρίς νέες πιστώσεις (creditless recovery) κινείται στην σφαίρα της φαντασίας, η ανάκαμψη χωρίς νέα απασχόληση (jobless recovery) μπορεί να γίνει εύκολα πραγματικότητα, εάν δεν προσέξουμε”, τονίζεται στην έκθεση.
«Θα ήταν λοιπόν αδιανόητο να υπονομεύσουμε εμείς οι ίδιοι τις προοπτικές αυτές, κλωτσώντας την καρδάρα και χύνοντας το γάλα που με τόσο κόπο μαζεύτηκε. Το αποτέλεσμα θα ήταν καταστροφικό για την χώρα που θα μπορούσε ακόμη και να αναγκασθεί (ελλείψει πρόσβασης στις αγορές και κοινοτικής χρηματοδότησης) να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, και να αρχίσει να αξιοποιεί το εκδοτικό προνόμιο της ΤτΕλλάδος ‘για να αποκατασταθούν οι αδικίες των Μνημονίων και να ξαναγίνουν όλα όπως πρώτα’ »σχολιάζει μεταξύ άλλων η Alpha Bank.