Η Παιδεία προετοιμάζει τις αλλαγές στην κοινωνία

«Πριν αναρωτηθούμε για το τι σχολείο θέλουμε πρέπει πρώτα να έχουμε ξεκαθαρίσει τι είδους κοινωνία θέλουμε» Η φράση αυτή ανήκει στο Βρετανό καθηγητή D. Hardgreaves, γραμμένη πριν από αρκετές δεκαετίες αλλά αποκτά ιδιαίτερο βάρος στις μέρες μας έχοντας διττή σημασία.

Η παιδεία αποτελεί τα θεμέλια στα οποία κτίζονται και αναπτύσσονται τα έθνη, τα κράτη και οι κοινωνίες ευρύτερα. Θέλω να ξεκαθαρίσω, ότι μιλώντας για παιδεία δεν εννοώ τις απλές γνώσεις και τους όγκους των ασύνδετων πληροφοριών που παρέχει, δυστυχώς, συχνά η σχολική εκπαίδευση. Μιλάω για ένα σχολείο και μια γενικότερη παιδεία που μορφώνει πολίτες υπεύθυνους, καλλιεργημένους, κοινωνικά ευαίσθητους, πολίτες με ιδανικά, αρχές και αξίες, πολίτες που αγαπούν την πατρίδα τους και νοιάζονται γι΄ αυτήν, πολίτες με αναφορά σε ρίζες και παραδόσεις, πολίτες με ταυτότητα, που ξέρουν από πού έρχονται και πού πάνε, πολίτες που σέβονται τους θεσμούς και τιμούν τους συμπολίτες τους.

Μόνο έτσι πιστεύω ότι μπορείς να αντιμετωπίσεις ριζικά ό,τι έχει φθείρει ψυχικά και διανοητικά σήμερα τον πολίτη και τον έχει προτρέψει σε κάθε μορφής παρανομία και διαφθορά. Αφού η παιδεία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αγαθά και τον θεμελιώδη παράγοντα της ανάπτυξης και της διαμόρφωσης ενεργών πολιτών ικανών να ανταπεξέλθουν στις σύγχρονες εθνικές αλλά και υπερεθνικές προκλήσεις. Αυτό που είναι επιτακτικό να κατανοήσουμε σήμερα είναι ότι η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας είναι πριν και πάνω απ΄ όλα κρίση αρχών, κανόνων, αξιών, κρίση υπεύθυνων και σκεπτόμενων πολιτών με αίσθηση υποχρεώσεων και δικαιωμάτων, κρίση πολιτικής σκέψης με όραμα και πολιτικών με συνείδηση ευθύνης και αίσθηση τής πραγματικότητας, κρίση εμπιστοσύνης σε πρόσωπα και σε θεσμούς (στον δάσκαλο, στον δικαστή, στον γιατρό, στον πολιτικό, στον δημοσιογράφο κ.α.), δηλαδή είναι η κρίση στη παιδεία μας!

Αυτή ειναι η καρδιά της κρίσης η οποία υπέσκαψε τον ιστό τής ελληνικής κοινωνίας και περνάει πολλά χρόνια τώρα η χώρα μας. Αποπροσανατόλισε τον σύγχρονο άνθρωπο και υπονόμευσε τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς του, τις επιδιώξεις, τις επιθυμίες, τις βιοτικές του προτεραιότητες, ολόκληρη τη ζωή τη δική του και των γύρω του. Πρέπει να υπάρξει σύντομα, ριζική στροφή και να δούμε το μέλλον της χώρας μας μέσα από τα μάτια δημιουργικών, σκεπτόμενων νέων.

Ωστόσο, έχουμε μια παιδεία που, σε πολιτικό-κομματικό επίπεδο, είναι «πεδίο συγκρούσεων» αντί να αποτελεί «πεδίο συγκλίσεων». Σε όλες τις προηγμένες χώρες, αν υπάρχει ένα πεδίο που προχωρεί με σύγκλιση απόψεων, με συμπληρωματικότητα και με αμοιβαίες υποχωρήσεις, είναι η παιδεία. Στη χώρα μας αποτελεί μόνιμο πεδίο τεχνητού και αδικαιολόγητου κομματικού ανταγωνισμού (όπως παρατηρούμε και τις τελευταίες μέρες), με ανυπολόγιστο κόστος για την ανάπτυξη τού τόπου σε όλα τα επίπεδα. Στο πλαίσιο της δύσκολης οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, είναι επιτακτική η ανάγκη το σχολείο να αποτελέσει τη βάση αναγέννησης της κοινωνίας μας.

Στόχος όλων μας, πρέπει να είναι ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία και τον κόσμο, ένα σχολείο γνώσεων και ευκαιριών. Ένα σχολείο που θα παράγει ανθρώπους με κρίση και φαντασία, που θα διδάσκει στους μαθητές τις αξίες και τα δημοκρατικά ιδεώδη και που θα προσφέρει γνώση και όχι στείρα επανάληψη. Η Παιδεία είναι πάντα αυτή που προετοιμάζει τις αλλαγές στην κοινωνία. Μπορούμε και πρέπει μέσα στα σχολειά μας να διαμορφώσουμε αυριανούς πολίτες, που θα έχουν ελεύθερη σκέψη και δημοκρατική συνείδηση, ωριμότητα και άποψη, ολοκληρωμένες προσωπικότητες απαλλαγμένες από προκαταλήψεις και μισαλλοδοξία, με υψηλή αυτοεκτίμηση και υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης, προσανατολισμένες στη μάθηση που θα είναι ικανοί να ανταποκριθούν στις συνεχώς αυξανόμενες προκλήσεις των δύσκολων καιρών που περνά η χώρα μας αλλά και η Ευρώπη.

Είναι αλήθεια ότι η δυσμενής οικονομική κατάσταση της χώρας μας πλήττει σημαντικά τη παιδεία και σε αυτή τη δύσκολή οικονομική περίοδο αναδεικνύονται τα μεγάλα προβλήματα που ταλάνιζαν χρόνια το εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτό που όμως χρειάζεται είναι να μετριάσουμε τις καταστάσεις απόγνωσης και πανικού,να στηρίξουμε τους εκπαιδευτικούς και να ωθήσουμε τους μαθητές στη μάθηση, για να δοθεί επιτέλους τέρμα στην απαξίωση της δημόσιας δωρεάν παιδείας.