Κι όμως η Γερμανία δεν είναι άτρωτη!

Τρίζουν τα θεμέλια της ισχυρότερης ευρωπαϊκής οικονομίας - Μείωση εισαγωγών, εξαγωγών

Της Αμαλίας Κάτζου

Την εμφάνισή τους έκαναν οι πρώτες ρωγμές στο γερμανικό οικονομικό θαύμα. Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι παρά τους ισχυρισμούς για το αντίθετο, η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης δεν είναι άτρωτη απέναντι στην κρίση του ευρώ. «Έως τώρα, η Γερμανία έβγαινε αρκετά ισχυρή από την κρίση, ανεπηρέαστη από τις δυσκολίες των εμπορικών εταίρων της, όπως είναι η Ισπανία και η Ελλάδα. Όμως, τώρα, σύννεφα άρχισαν να μαζεύονται πάνω από την οικονομία της», παραδέχεται ο οικονομολόγος του Ifo, Κλάους Βολράμπε.

Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Απότομη πτώση, για δεύτερη φορά μέσα σε τρεις μήνες, σημείωσαν οι εισαγωγές στη Γερμανία τον Ιούνιο, ενώ παράλληλα υποχώρησαν και οι εξαγωγές. Σύφωνα με τη γερμανική στατιστική υπηρεσία, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 1,5% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και οι εισαγωγές κατά 3% επίσης σε σχέση με τον Μάιο. Έτσι, το εμπορικό πλεόνασμα διευρύνθηκε εκ νέου, στα 16,2 δισ. ευρώ, από 15,3 δισ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα.Οι εξαγωγές προς τις χώρες της Ευρωζώνης (το 40% των συνολικών εξαγωγών της χώρας) μειώθηκαν κατά 3% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο, καθώς τα μέτρα λιτότητας και η κρίση χρέους έχοιυν περιορίσει σημαντικά τη ζήτηση, κυρίως στην περιφέρεια.

Πάντως, οι οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι η ισχυρή ζήτηση από τις αναδυόμενες αγορές θα βοηθήσει τη Γερμανία να αντισταθμίσει τις αρνητικές επιπτώσεις από την ύφεση στην Ευρωζώνη. Άλλωστε, τον Ιούνιο οι εξαγωγές προς τις χώρες εκτός ευρώ αυξήθηκαν κατά 4,8%.Eπίσης η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 0,9% τον Ιούνιο σε μηνιαία βάση, ενώ σε ετήσια υποχώρησε κατά 0,3%. Η Bundesbank εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης το 2012 θα διαμορφωθεί κοντά στο 1%. Για το σύνολο της Ευρωζώνης η Κομισιόν προβλέπει για εφέτος συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 0,3%.
Η γερμανική οικονομία παραμένει, βέβαια, η ισχυρότερη του ευρώ. Οι δικές της επιδόσεις ήταν εκείνες που προστάτευσαν την οικονομία της Ευρωζώνης από την ύφεση, κατά το πρώτο τρίμηνο. «Το γερμανικό ‘πλοίο’ είναι σταθερότερο από όλα στην Ευρωζώνη, όμως τα τελευταία στοιχεία μας θυμίζουν με τον καλύτερο τρόπο ότι ακόμα και το πιο καλό πλοίο μπορεί να αναποδογυρίσει σε μια δυνατή καταιγίδα», έχει δηλώσει ο οικονομολόγος της ING, Κάρστεν Μπρζέσκι. Την ίδια στιγμή οι οικονομολόγοι του Ifo φοβούνται αυτή την καταιγίδα. «Εάν η αβεβαιότητα ενισχυθεί ή η κρίση κλιμακωθεί, τότε οι επενδύσεις θα μειωθούν και η αγορά εργασίας θα επιδεινωθεί. Αυτό είναι γεγονός», προειδοποιεί ο Βολράμπε.

«Η Γερμανία οδεύει προς μια απότομη αφύπνιση», προειδοποιεί ο Φέρντιναντ Φίχτνερ, επικεφαλής προβλέψεων και οικονομικής πολιτικής του ινστιτούτου DIW. «Έως τώρα, δεν υπήρχε κάποια χειροπιαστή κρίση στη Γερμανία. Η ανεργία ήταν τόσο χαμηλή που η Άνγκελα Μέρκελ δεν ήταν αναγκασμένη να δικαιολογεί την πολιτική της. Όμως, μόλις η κρίση του ευρώ πλήξει την αγορά εργασίας εδώ -και αυτό είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί- το αίσθημα ότι η κρίση αυτή κοστίζει θέσεις απασχόλησης θα κάνει ακόμα λιγότερο δημοφιλή τα πακέτα διάσωσης και το κοινό νόμισμα», προειδοποιεί. Βέβαια, για κάποιους οικονομολόγους, αυτό το στραβοπάτημα της έως πρότινος πανίσχυρης οικονομίας, μπορεί και να ωφελήσει την Ευρώπη. «Ίσως υπάρχει και κάτι θετικό σε αυτά τα τελευταία απογοητευτικά στοιχεία για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης: Δείχνει ότι μια θεμελιώδης λύση στην κρίση του ευρώ είναι προς το συμφέρον της γερμανικής οικονομίας», τόνισε ο Μπρζέσκι, της ING.

Ανάπτυξη αλά γερμανικά

Πάντως η Άνγκελα Μέρκελ παραμένει αμετακίνητη στις θέσεις της και θέλει να επιβάλλει σε όλες τις χώρες μια ανάπτυξη αλά γερμανικά. Το Βερολίνο δεν είναι βέβαια διατεθειμένο να βάλει το χέρι στην τσέπη, για να πληρώσει μέτρα και δράσεις που θα τονώσουν την οικονομική δραστηριότητα. Η ανάπτυξη θα έρθει μέσω μεταρρυθμίσεων, που θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα, ξεκαθαρίζει η Μέρκελ. Το συμπέρασμα είναι ότι έχει κατά νου το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε ο προκάτοχός της, Γκέρχαρντ Σρέντερ. Η λεγόμενη «Ατζέντα 2010» έθεσε τις βάσεις του οικονομικού θαύματος της Γερμανίας, μετατρέποντας τον άλλοτε «μεγάλο ασθενή» της Ευρώπης σε ατμομηχανή της. Είχε, όμως, βαρύ κόστος, το οποίο οι Γερμανοί εργαζόμενοι πληρώνουν έως σήμερα. Παρότι οι επιχειρήσεις περνούν ίσως την καλύτερη περίοδο στην ιστορία τους, πολλοί υπάλληλοί τους κερδίζουν σήμερα λιγότερα από όσα πριν από δέκα χρόνια. Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο είναι εκείνοι που ενώ εργάζονται, εξαρτώνται από το επίδομα της πρόνοιας, για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.

Το αναγκαίο κακό

Πολλοί Γερμανοί φαίνεται ότι είναι αποκλεισμένοι από το οικονομικό θαύμα. Η έκρηξη των κοινωνικών ανισοτήτων και η δημιουργία μιας στρατιάς φτωχών εργαζομένων είναι το τίμημα που πληρώνει η χώρα για την ανταγωνιστικότητά της. Το αναγκαίο κακό της ανάπτυξης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του οικονομικού ινστιτούτου DIW, τα πραγματικά εισοδήματα των Γερμανών που ανήκουν στη μεσαία και υψηλότερη βαθμίδα (δηλαδή εκείνων που βγάζουν περισσότερα από 3.400 ευρώ το μήνα) αυξήθηκαν ελαφρά από το 2000 έως το 2010. Αντίθετα, οι χαμηλόμισθοι, δηλαδή όσοι κερδίζουν από 960 ευρώ και κάτω, είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται κατά 10% στο ίδιο διάστημα. Η αιτία δεν είναι άλλη από τις μεταρρυθμίσεις, που σχεδιάστηκαν για να ενισχύσουν την ευελιξία της γερμανικής αγοράς απασχόλησης. Στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει την υψηλή ανεργία και να ανακόψει τη φυγή των επιχειρήσεων προς χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου το εργατικό κόστος ήταν σημαντικά χαμηλότερο, ο τότε καγκελάριος Σρέντερ έλαβε, το 2003, μέτρα που διευκόλυναν την καθιέρωση της προσωρινής εργασίας. Η στρατηγική αυτή μπορεί να ενθάρρυνε τις προσλήψεις, όμως απέβη μπούμερανγκ για τους εργαζόμενους. Η Γερμανία μετρά σήμερα σχεδόν 1 εκατ. προσωρινούς εργαζόμενους. Αυτοί κάνουν συνήθως την ίδια δουλειά με τους συναδέλφους τους που δουλεύουν σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Αλλά κερδίζουν σημαντικά λιγότερα. Το 2010, ο μέσος εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης αμειβόταν με 2.700 ευρώ μεικτά το μήνα, ενώ ο προσωρινός εργαζόμενος δεν έβγαζε παρά 1.400 ευρώ. Και παρότι το καθεστώς προσωρινής εργασίας θεσπίστηκε για να δοθεί στους υπαλλήλους αυτούς η δυνατότητα να μπουν στην αγορά εργασίας, με την ελπίδα ότι αυτό θα είναι το πρώτο σκαλοπάτι για μια καλύτερη θέση, τα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 8% των προσωρινών υπαλλήλων προσλαμβάνεται κανονικά μέσα σε ένα χρόνο από τις επιχειρήσεις, όπου δουλεύει.

Kοινωνία τριών ταχυτήτων στη Γερμανία

Οι μεταρρυθμίσεις κατάφεραν να δημιουργήσουν μια αγορά απασχόλησης -αλλά και μία κοινωνία- τριών ταχυτήτων. Στην κορυφαία βαθμίδα βρίσκονται τα στελέχη των επιχειρήσεων, που παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερα πακέτα αμοιβών και μπόνους, καθώς τα κέρδη των εταιρειών τους αυξάνονται σε πρωτοφανή επίπεδα. Έπονται, στη δεύτερη βαθμίδα, οι καλά εκπαιδευμένοι εργαζόμενοι λευκού κολάρου και οι εξειδικευμένοι υπάλληλοι στη βιομηχανία και σε άλλους κλάδους. Στην τελευταία βαθμίδα βρίσκονται τα πιο παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως οι πωλητές, οι μάγειροι και οι δάσκαλοι, οι οποίοι είδαν το μηνιαίο εισόδημά τους να συρρικνώνονται τα τελευταία 10 χρόνια. Αυτοί δεν απολαμβάνουν το παραμικρό όφελος από τον πλουτισμό των γερμανικών επιχειρήσεων και την ανάπτυξη της οικονομίας. Σε μια χώρα χωρίς νομοθετημένο κατώτατο μισθό, όσοι δεν εκπροσωπούνται από τα πανίσχυρα εργατικά συνδικάτα που αυτό τον καιρό πιέζουν ασφυκτικά για να εξασφαλίσουν μεγάλες αυξήσεις για τα μέλη τους, δείχνουν να μην έχουν καμιά δύναμη. Οι πωλητές αμείβονται συχνά με 6 ευρώ την ώρα, και οι κομμωτές μόλις με 4 ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι κάποιες από αυτές τις δουλειές πληρώνουν 640 ευρώ το μήνα, έστω και εάν είναι πλήρους απασχόλησης. Μάλιστα, 1,37 εκατ. Γερμανοί που αμείβονται με μισθούς πείνας, αναγκάζονται να συμπληρώσουν το εισόδημά τους με το επίδομα της πρόνοιας, για να βγάλουν το μήνα.

http://www.parapolitika.gr