Ο μπαλαδόρος του αιώνα Πελέ

Για το ποδοσφαιρικό φαινόμενο Πελέ μιλούν πιο εύγλωττα από τις λέξεις οι ασύλληπτες επιδόσεις του, τα ρεκόρ και οι αναρίθμητες βραβεύσεις του, κάνοντας οποιαδήποτε εισαγωγή στον μοναδικό σούπερσταρ των γηπέδων εντελώς περιττή.
 

«Ποδοσφαιριστής του Αιώνα» από αναρίθμητες αθλητικές οργανώσεις και θεσμούς του κόσμου, «Αθλητής του Αιώνα» από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, «Παίκτης του Αιώνα» από τη FIFA (από κοινού με τον Μαραντόνα), με τις διακρίσεις να μην έχουν κυριολεκτικά τέλος!

Και βέβαια είναι τα 40 επίσημα τρόπαιά του (από τα 57 συνολικά) που τον κάνουν τον παίκτη με τους περισσότερους τίτλους καριέρας στην ιστορία του ποδοσφαίρου, ενώ τα 1.281 γκολ της καριέρας του του εξασφαλίζουν φυσικά μια περίβλεπτη θέση στο ποδοσφαιρικό πάνθεο! 

Τα ρεκόρ του Πελέ δεν έχουν όμοιό τους στον κόσμο του ποδοσφαίρου και μπορούν να συγκριθούν μόνο με τον τεράστιο αντίκτυπο που είχε ως παίκτης εντός και εκτός γηπέδων. 

Χωρίς άλλη καθυστέρηση, ας δούμε τη ζωή ενός πραγματικού θρύλου των γηπέδων...

Πρώτα χρόνια



Ο Πελέ γεννιέται ως Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο στις 23 Οκτωβρίου 1940 στην πόλη Τρες Κορασόες της Βραζιλίας, ως ο πρωτότοκος γιος του ποδοσφαιριστή Ντοντίνιο (Joao Ramos do Nascimento). Οι γονείς του του έδωσαν το όνομα του περίφημου εφευρέτη Τόμας Έντισον, τον φώναζαν όμως με το χαϊδευτικό «Ντίκο». 

Το παρατσούκλι «Πελέ» θα του κολλήσει στα σχολικά του χρόνια, πιθανότατα από τη λάθος προφορά εκ μέρους του μικρού Ντίκο του ονόματος του αγαπημένου του ποδοσφαιριστή, του γκολκίπερ της Βάσκο ντα Γκάμα Μπιλέ. Ο ίδιος πάντως στην αυτοβιογραφία του ισχυρίζεται ότι δεν έχει ιδέα τι σημαίνει το όνομα, ούτε και οι παιδικοί του φίλοι γνωρίζουν πώς του κόλλησε το «Πελέ». 



Με τον Πελέ σε μικρή ηλικία, η οικογένεια μετακομίζει στο Bauru, με τον πατέρα Ντοντίνιο να πασχίζει να τα φέρει βόλτα ως επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Ο Πελέ μεγαλώνει λοιπόν μέσα στη φτώχεια, καταφέρνει ωστόσο να αναπτύξει ένα στοιχειώδες ταλέντο για το ποδόσφαιρο, παίζοντας στους δρόμους της πόλης με αυτοσχέδια μπάλα καμωμένη από κάλτσα παραγεμισμένη με κουρέλια. 

Ο πατέρας του βάλθηκε κατόπιν να του διδάξει τα μυστικά της στρογγυλής θεάς, γράφοντας παράλληλα τον γιο του σε τοπικές ομάδες νέων (Sete de Setembro, Canto do Rio, Sao Paulinho, Ameriquinha). Ο Πελέ αρχίζει να δείχνει το ταλέντο του, κάνει όμως παράλληλα και αμέτρητες δουλειές του ποδαριού για να συμβάλει στον οικογενειακό προϋπολογισμό. 



Οι ποδοσφαιρικές επιδόσεις του μικρού αρχίζουν βέβαια προοδευτικά να χιλιοτραγουδιούνται στην τοπική αθλητική κοινότητα: έφηβος πλέον, γράφεται στην ομάδα Bauru Athletic Club -με προπονητή τον πρώην διεθνή βραζιλιάνο μπαλαδόρο Waldemar de Brito-, την οποία οδηγεί σε 3 συνεχόμενα πρωταθλήματα νέων (1954-1956)! Ο προπονητής Brito πείθει εντέλει την οικογένεια Νασιμέντο να επιτρέψει στο 15χρονο ποδοσφαιρικό φαινόμενο να εγκαταλείψει την πατρική εστία για χάρη της επαγγελματικής ομάδας Σάντος...

Εθνικός θησαυρός της Βραζιλίας



Με το που υπέγραψε ο Πελέ στη Σάντος (Ιούνιος 1956), ξεκίνησε αμέσως προπονήσεις με τη βασική ομάδα. Πριν κλείσει μάλιστα τα 16 του χρόνια είχε ήδη σκοράρει το πρώτο του γκολ στη μεγάλη κατηγορία, από τα 1.281 που σημείωσε συνολικά στην τρομακτική του καριέρα! Και στην πρώτη του ολοκληρωμένη σεζόν το 1957, όχι μόνο ξεκινούσε ως βασικός αλλά έγινε και ο πρώτος σκόρερ της κατηγορίας, αναγκάζοντας το εθνικό συγκρότημα της Βραζιλίας να τον καλέσει στις τάξεις του, μόλις 10 μήνες μετά την εμφάνισή του στα επαγγελματικά γήπεδα. 

Ο κόσμος ήταν λοιπόν έτοιμος να υποδεχτεί τον Πελέ στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958 στα γήπεδα της Σουηδίας. Στο Μουντιάλ του 1958 το αστέρι του Πελέ γεννιέται: σφραγίζει την ευρύτατη νίκη της Βραζιλίας με 5-2 στον τελικό έναντι της Σουηδίας, σκοράροντας το πέμπτο γκολ στις καθυστερήσεις, με τη Βραζιλία να κατακτά το πρώτο παγκόσμιο τρόπαιο της ιστορίας της και τον Πελέ να γράφει τη δική του ιστορία, ως ο νεότερος σκόρερ σε Μουντιάλ (17 ετών)!



Ο νεαρός σούπερσταρ δέχεται καταιγισμό προσφορών για να μετακινηθεί σε περίφημες ευρωπαϊκές ομάδες, με τη Ρεάλ Μαδρίτης, τη Γιουβέντους και τη Μάντσεστερ να καρδιοχτυπούν να τον αποκτήσουν, με διάταγμα ωστόσο του προέδρου της Βραζιλίας Janio Quadros ο Πελέ κηρύσσεται «εθνικός θησαυρός» και παρεμποδίζεται νομικά η μετακίνησή του σε ομάδα του εξωτερικού! Η Σάντος διασφαλίζει βέβαια πλουσιοπάροχες παροχές στο αστέρι της, διοργανώνοντας ιδιαιτέρως επικερδή για τον ίδιο φιλικά ματς με ομάδες του κόσμου...

Πρωταθλήματα, παγκόσμια κύπελλα και φήμη που δεν έχει όμοιό της



Ο Πελέ κατακτά με τη Σάντος το πρωτάθλημα του 1958, με τον ίδιο πρώτο σκόρερ με 58 τέρματα (ρεκόρ Βραζιλίας που παραμένει μέχρι και σήμερα!), ενώ στα επόμενα 4 χρόνια οι εμφανίσεις του με τα χρώματα της Σάντος θα μείνουν μνημειώδεις. 

Η σεζόν του 1962 θα σταθεί για τη Σάντος και τον Πελέ η πλέον πετυχημένη στα χρονικά τους: κατακτούν πρωτάθλημα και κύπελλο Βραζιλίας, το Κόπα Λιμπερταδόρες και για πρώτη φορά στην ιστορία της Σάντος και το Διηπειρωτικό Κύπελλο!



Σειρά είχε κατόπιν το Μουντιάλ της Χιλής του 1962, με τον Πελέ να τραυματίζεται ωστόσο νωρίς και να χάνει τα τελευταία ματς της εθνικής, που θα έδιναν στη Βραζιλία τον δεύτερο συνεχόμενο τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή. Παρά το γεγονός ότι είδε το μεγαλύτερο μέρους του κυπέλλου από το πάγκο, οι προσφορές από ευρωπαϊκά κλαμπ πέφτουν και πάλι βροχή.



Τέσσερα χρόνια αργότερα, αυτή τη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966 στα γήπεδα της Αγγλίας, οι βίαιες κόντρες των αντίπαλων αμυντικών (κυρίως της Βουλγαρίας και της Πορτογαλίας) θα του στερούσαν και πάλι τη δυνατότητα να κάνει τα μαγικά του, με την εθνική Βραζιλίας να εγκαταλείπει νωρίς τον διεθνή αθλητικό θεσμό. 

Το 1963 κατακτά και πάλι με τη Σάντος το Κόπα Λιμπερταδόρες, αυτή τη φορά μέσα σε αργεντίνικο έδαφος, σημειώνοντας μάλιστα στα ημιτελικά κατά της Botafogo μια από τις καλύτερες εμφανίσεις που έκανε ποτέ στα γήπεδα: χατ τρικ στο Μαρακανά! Και βέβαια βοηθά καθοριστικά την ομάδα του να διατηρήσει τον τίτλο στο Διηπειρωτικό του 1963.

 

Παρά τις απογοητεύσεις στην παγκόσμια σκηνή, ο θρύλος του Πελέ συνέχισε να σκαρφαλώνει σε επίπεδα που κανείς δεν έχει έκτοτε απολαύσει: στα τέλη της δεκαετίας του '60, οι αντίπαλες φατρίες του εμφυλίου πολέμου της Νιγηρίας συμφώνησαν σε 48ωρη κατάπαυση του πυρός για να παρακολουθήσουν τον Πελέ σε φιλικό ματς στο Λάγος!



Παρά το γεγονός ότι η Σάντος κατέκτησε το τοπικό πρωτάθλημα του Σάο Πάολο (Campeonato Paulista) το 1967, 1968 και 1969, ο Πελέ συνέβαλλε ολοένα και λιγότερο στην περιορισμένη πλέον επιτυχία της ομάδας. Παρά ταύτα, στις 19 Νοεμβρίου 1969 ο άσος γράφει ιστορία σκοράροντας το χιλιοστό γκολ του σε όλες τις διοργανώσεις! Η πολυαναμενόμενη στιγμή για όλη τη Βραζιλία, που ονομάστηκε «O Milésimo» (το χιλιοστό), ήρθε με πέναλτι στο Μαρακανά ενάντια στη Βάσκο ντα Γκάμα.



Για τον Πελέ ωστόσο το πιο ωραίο γκολ που πέτυχε ποτέ σημειώθηκε στο στάδιο Rua Javari σε αγώνα του Campeonato Paulista κατά της αντίπαλης Γιουβέντους του Σάο Πάολο στις 2 Αυγούστου 1959. Καθώς δεν υπήρχε τηλεοπτική κάλυψη του ματς, ο Πελέ ζήτησε να φτιαχτεί μια αναπαράσταση με animation για το συγκεκριμένο τέρμα.... 



Τον Μάρτιο του 1961, ο Πελέ σκοράρει το ξακουστό «gol de placa» (γκολ άξιο για τιμητική πλακέτα), το καλύτερο τέρμα που σημειώθηκε ποτέ στο Μαρακανά, όπως λέει ο θρύλος. Ο Πελέ παίρνει την μπάλα στην περιοχή της ομάδας του, διατρέχει όλο το γήπεδο, περνάει όποιον βλέπει μπροστά του και πλασάρει τον αβοήθητο τερματοφύλακα! Το επίτευγμα ήταν τόσο καθηλωτικό που απονεμήθηκε πράγματι τιμητική πλακέτα στον Πελέ για το ωραιότερο γκολ που έβλεπε ποτέ το Μαρακανά.



Η τελευταία συμμετοχή του σε Παγκόσμιο Κύπελλο θα λάμβανε χώρα το 1970, στα γήπεδα του Μεξικού, που θα σηματοδοτούσε τη θριαμβευτική επιστροφή τόσο του Πελέ όσο και της Βραζιλίας. Ο ίδιος ήταν μάλιστα απρόθυμος να συμμετέχει στη διοργάνωση, η συμβολή του ωστόσο στην κατάκτηση του βαρύτιμου τροπαίου με 4 γκολ (το ένα στον τελικό με την Ιταλία) θα διέψευδε τις αρχικές του ενστάσεις. Η εθνική Βραζιλίας του 1970 μνημονεύεται από πολλούς ως το καλύτερο αντιπροσωπευτικό συγκρότημα που είδαν ποτέ τα γήπεδα της οικουμένης. 



Απόσυρση και αμερικανικές περιπέτειες


Μετά την ολοκλήρωση της αγωνιστικής σεζόν του 1974 (τη 19η με τα χρώματα της Σάντος), ο Πελέ αποσύρθηκε από τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, παρά το γεγονός ότι θα φορούσε περιστασιακά τη φανέλα της Σάντος σε σημαντικά ματς. Την επόμενη χρονιά ωστόσο θα δελεαστεί από την πρόταση της νεοϋρκέζικης ομάδας Κόσμος, μετακινούμενος στην Αμερική. 

Η παρουσία του Πελέ στις ΗΠΑ θα στεκόταν αξιοσημείωτη για το γεγονός ότι κατάφερε να κάνει το σπορ του ποδοσφαίρου μεγάλη ατραξιόν, παρά το γεγονός ότι μέχρι τότε ελάχιστοι Αμερικανοί παρακολουθούσαν το τόπι. Το 1977 μάλιστα, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν πλέον ο Πελέ που φοβόταν -και θαύμαζε- όλος ο πλανήτης, κατάφερε στην τρίτη και τελευταία σεζόν του να κατακτήσει το βορειοαμερικανικό πρωτάθλημα με την Κόσμος!



Η τελευταία φορά που θα πατήσει γήπεδο ως παίκτης σημειώθηκε την 1η Οκτωβρίου 1977, με το φιλικό ματς ανάμεσα στις δυο του ομάδες, την Κόσμος και τη Σάντος, στη Νέα Υόρκη. Ο ποδοσφαιριστής του αιώνα αποσύρθηκε έχοντας σημειώσει 1.281 γκολ στα 1.363 ματς της ασύλληπτης καριέρας του...



Ο θρύλος ζει και βασιλεύει



Το κρέμασμα των παπουτσιών του δεν θα στερούσε βέβαια τίποτα από τη δημόσια εικόνα του θρύλου των γηπέδων, που παραμένει ενεργός σε διάφορους επαγγελματικούς στίβους. Το 1978 του απονεμήθηκε εξάλλου το International Peace Award για τη δουλειά του στη UNICEF, την ίδια ώρα που ο Πελέ λειτουργεί ως πρεσβευτής των Ηνωμένων Εθνών σε θέματα οικολογίας και περιβάλλοντος αλλά και ως «υπουργός» των σπορ στη Βραζιλία. 



Στην προσωπική του ζωή, ο Πελέ παντρεύτηκε το 1966 τη Rosemeri dos Reis Cholbi, με την οποία απέκτησε δύο κόρες και έναν γιο, με το ζευγάρι ωστόσο να χωρίζει το 1982. Το 1994 παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, με την Assiria Lemos Seixas να του χαρίζει δίδυμα. Σήμερα το ζευγάρι είναι σε διάσταση.

Το 1991 η FIFA τον ονόμασε «ποδοσφαιριστή του αιώνα», από κοινού με το άλλο τρομερό παιδί της στρογγυλής θεάς, τον αργεντίνο άσο Ντιέγκο Μαραντόνα! 



Για πολλούς βέβαια τα ποδοσφαιρικά κατορθώματα του Πελέ δεν έχουν όμοιό τους στην ποδοσφαιρική ιστορία, με τον ίδιο να μένει ορόσημο του σπορ που κάθε νέο αστέρι θα προσπαθούσε έκτοτε να ξεπεράσει. Ποιος να φτάσει όμως τον Βραζιλιάνο που έκανε άλλοτε την ανθρωπότητα να σταματά τις δραστηριότητές της για να απολαύσει τις σχεδόν υπερφυσικές ικανότητές του...