Ο ταγμένος βίος της Μητέρας Τερέζα

Μια γυναίκα ξεκινά μόνη τον ιδιαίτερα δύσκολο δρόμο της: χωρίς πόρους και προμήθειες, αποφασίζει να βοηθήσει τα εκατομμύρια των φτωχών, πεινασμένων και εξαθλιωμένων ανθρώπων που κατέκλυζαν τα σοκάκια της Ινδίας. 

Μόνος παραστάτης και αρωγός της ανθρωπιστικής της προσπάθειας, ο Θεός!


Οι συστάσεις για τη Μητέρα Τερέζα περιττεύουν: το παγκόσμιο σύμβολο του ανθρωπισμού, της άδολης προσφοράς και της ανιδιοτέλειας έχει μπει στα στόματα όλων μας όταν θέλουμε να μιλήσουμε ακριβώς για τις έννοιες αυτές. 

Η καλόγρια που ίδρυσε τους Ιεραποστόλους της Φιλανθρωπίας, το καθολικό τάγμα που έβαλε σκοπό να συνδράμει τους αναξιοπαθούντες της οικουμένης, που αφιέρωσε τη ζωή της σε έναν δικαιότερο κόσμο, έμελλε να γίνει ένα διεθνές ορόσημο για την έννοια της ανθρώπινης αλληλεγγύης. 

Ξεκινώντας από την Καλκούτα της Ινδίας, το φιλανθρωπικό της έργο θα γενικευτεί σε περισσότερες από 100 χώρες, περιλαμβάνοντας πλέον φτωχούς, μελλοθάνατους, ορφανά, λεπρούς και ασθενείς με AIDS. 

Όπου υπήρχαν αναξιοπαθούντες, εκεί υπήρχε και η Μητέρα Τερέζα!

Πρώτα χρόνια


Η Agnes Gonxha Bojaxhiu (26 Αυγούστου 1910 - 5 Σεπτεμβρίου 1997), το τρίτο και τελευταίο παιδί των αλβανόφωνων καθολικών Nikola και Dranafile Bojaxhiu, γεννιέται στα Σκόπια της τότε οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο πατέρας της, αυτοδημιούργητος και πετυχημένος επιχειρηματίας, πέθανε όταν η Μητέρα Τερέζα ήταν μόλις 8 ετών, με την οικογένεια να δοκιμάζεται και τη μητέρα Dranafile να ξεπουλά οικογενειακά κειμήλια και εργόχειρα για να επιβιώσουν. 

Το θεϊκό κάλεσμα


Η οικογένεια Bojaxhiu διατηρούσε στενούς δεσμούς με την καθολική εκκλησία, με τα μέλη της να εκκλησιάζονται συχνά και να προσεύχονται σε καθημερινή βάση. Η Μητέρα Τερέζα, μεγαλωμένη στο θεοσεβούμενο αυτό πλαίσιο, θα νιώσει το κάλεσμα για να υπηρετήσει τον θεό ως καλόγρια ήδη από την τρυφερή ηλικία των 12 ετών. 

Η απάρνηση του κοσμικού βίου και όλων των χαρών μιας μελλοντικής οικογένειας θα έκαναν ωστόσο τη μικρή Agnes να το σκεφτεί καλύτερα για 5 ακόμα χρόνια, βασανιζόμενη από το δυσεπίλυτο δίλημμα. 

Όταν ωστόσο σε ηλικία 17 ετών θα πληροφορηθεί το ανθρωπιστικό έργο που επιτελούσαν τα καθολικά ιεραποστολικά τάγματα στην Ινδία, η απόφαση είχε ήδη παρθεί. 

Τον Σεπτέμβριο του 1928, η 18χρονη Agnes θα αποχαιρετούσε την οικογένειά της για να μεταβεί στην Ιρλανδία (έδρα του τάγματος που προσχώρησε) και από κει στην Ινδία. Δεν θα ξαναέβλεπε ποτέ τη μητέρα και τις αδερφές της...

Μετάβαση στην Ινδία



Χρειάστηκε περισσότερο από δύο χρόνια για να γίνει η Agnes καλόγρια. Θα περνούσε 6 βδομάδες στην Ιρλανδία για να μάθει την ιστορία του τάγματος αλλά και λίγα αγγλικά, πριν μεταβεί στην Ινδία, όπου και έφτασε στις 6 Ιανουαρίου 1929. 

Έπειτα από δύο χρόνια προπαρασκευής, η Αδερφή Τερέζα θα έπαιρνε τους πρώτους όρκους της ως καλόγρια στις 24 Μαΐου 1931. Εγκατεστημένη στην Καλκούτα, ξεκίνησε να διδάσκει ιστορία και γεωγραφία στο κατηχητικό. Και στις 24 Μαΐου 1937, η 25χρονη Αδελφή Τερέζα θα έπαιρνε τους τελευταίους της όρκους και θα γινόταν Μητέρα Τερέζα. 

Κάλεσμα μέσα στο κάλεσμα



Για εννιά χρόνια, η Μητέρα Τερέζα θα απασχολούταν ως επικεφαλής του κατηχητικού «St. Mary's», χωρίς να της επιτρέπεται να εγκαταλείπει τις εγκαταστάσεις του σχολείου. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1946 ωστόσο θα λάμβανε αυτό που η ίδια αποκαλούσε «κάλεσμα μέσα στο κάλεσμα», μια θεία επιφοίτηση δηλαδή. 

Ταξίδευε με τρένο όταν έλαβε το θείο μήνυμα να εγκαταλείψει το κατηχητικό και να βοηθήσει τους φτωχούς που έβλεπε τριγύρω της. Δεν ήταν όμως εύκολο να πάρει άδεια: για δύο ολόκληρα χρόνια η Μητέρα Τερέζα θα υπέβαλλε συνεχώς αιτήσεις στους ιθύνοντες να της επιτρέψουν να ακολουθήσει το θείο κάλεσμα. 

Στο τέλος θα κέρδιζε τον αγώνα με την υπομονή της, πετυχαίνοντας να της επιτραπεί να περιδιαβαίνει τις παραγκουπόλεις της Καλκούτας για τον επόμενο χρόνο. Έχοντας ήδη συμπληρώσει 20 χρόνια στο καθολικό τάγμα, η 38χρονη πλέον Μητέρα Τερέζα ήταν έτοιμη να ανοιχτεί στον κόσμο. Το ημερολόγιο έδειχνε 16 Αυγούστου 1948. 

Αντί να κατευθυνθεί επιτόπου στις παράγκες της πόλης, η Μητέρα Τερέζα θα περνούσε μερικές εβδομάδες κοντά στις Αδελφές της Ιατρικής Αποστολής, μαθαίνοντας τα βασικά για τις πρώτες βοήθειες. Μόλις ένιωσε έτοιμη για τις δυνάμεις της, η ώρα είχε φτάσει για τις φτωχογειτονιές της Καλκούτας. Ήταν Δεκέμβριος του 1948...

Ιδρύοντας τους Ιεραποστόλους της Φιλανθρωπίας



Η Μητέρα Τερέζα ξεκίνησε το φιλανθρωπικό της έργο από αυτό που ήξερε καλύτερα. Αφού περιηγήθηκε για λίγο στους καταυλισμούς, βρήκε μερικά παιδιά και άρχισε να διδάσκει. Οι συνθήκες ήταν άθλιες, με τα μαθήματα να λαμβάνουν χώρα στην ύπαιθρο, μέχρι να νοικιάσει η ακούραστη καλόγρια μια μικρή καλύβα και να τη μετατρέψει σε αίθουσα διδασκαλίας. 

Τότε ήταν που θα ξεκινούσε να επισκέπτεται τις οικογένειες των μαθητών της, προσφέροντας ένα χαμόγελο και τις λιγοστές ιατρικές της γνώσεις. Η άνευ όρων αγάπη της για τον συνάνθρωπο θα της εξασφάλιζε μια περιορισμένη φήμη, ικανή ωστόσο να της διασφαλίσει τις πρώτες οικονομικές δωρεές. 

Τον Μάρτιο του 1949, η Μητέρα Τερέζα απέκτησε την πρώτη της βοηθό, μια παλιά μαθήτρια του κατηχητικού της, ενώ πολύ σύντομα ο αριθμός των παραστατών της θα αγγίξει τους δέκα. Στο τέλος του χρόνου που της είχε δοθεί, η Μητέρα Τερέζα θα κατέθετε αίτηση για ένα δικό της τάγμα από καλόγριες, τους Ιεραποστόλους της Φιλανθρωπίας, αίτημα που επικυρώθηκε από τον Πάπα Πίο Ζ'. Οι Ιεραπόστολοι της Φιλανθρωπίας ιδρύθηκαν στις 7 Οκτωβρίου 1950.

Βοηθώντας όσους την είχαν ανάγκη



Στη δοκιμαζόμενη Ινδία οι άνθρωποι που είχαν την ανάγκη της ήταν κυριολεκτικά εκατομμύρια. Ξηρασίες, το σύστημα της κάστας, ο αγώνας για την ανεξαρτησία της χώρας, η φτώχεια και η εξαθλίωση, το υποτυπώδες υγειονομικό δίκτυο, όλα καλούσαν τη Μητέρα Τερέζα σε βοήθεια. 

Η καλόγρια της καρδιάς μας θα ίδρυε πρώτα έναν ξενώνα για τους ετοιμοθάνατους ανθρώπους (Nirmal Hriday), στις 22 Αυγούστου 1952, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να πεθάνουν με αξιοπρέπεια. Το 1955, το καθολικό της τάγμα θα άνοιγε το πρώτο ορφανοτροφείο (Shishu Bhavan), με έργο την εκπαίδευση των παιδιών και την πιθανή υιοθεσία τους. 

Τότε ήταν που θα έστρεφε το βλέμμα της στους αρρώστους, με τη λέπρα να θερίζει στη χώρα και να διεκδικεί τις ζωές εκατομμυρίων. Έπρεπε ωστόσο να αντιπαρατεθεί και με τον διαδεδομένο φόβο του κόσμου για τους λεπρούς, βρίσκοντας μια συμβιβαστική λύση. Η Μητέρα Τερέζα θα επιδιδόταν σε μια κολοσσιαία καμπάνια ενημέρωσης του πληθυσμού για τη λέπρα, ξεκινώντας τον θεσμό της Ημέρας της Λέπρας, την ίδια στιγμή που θα συγκέντρωνε κονδύλια για να βοηθήσει ενεργά τους νοσούντες. 

Τον Σεπτέμβριο του 1957 θα ξεκινούσε τη λειτουργία της η πρώτη από τις φορητές κλινικές λέπρας που καθιέρωσε, οι οποίες πρόσφεραν έμπρακτη ανακούφιση στους ασθενείς κοντά στα σπίτια τους. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '60, λειτουργούσε ήδη η αποικία που έφτιαξε η Μητέρα Τερέζα για τους λεπρούς, η περίφημη Shanti Nagar (ο Τόπος της Ειρήνης), όπου οι χτυπημένοι από τη νόσο μπορούσαν να ζήσουν και να εργαστούν με αξιοπρέπεια. 

Τελευταία χρόνια


Λίγο πριν οι Ιεραπόστολοι της Φιλανθρωπίας γιορτάσουν τη 10η επέτειό τους, τους δόθηκε άδεια να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και εκτός Καλκούτας (εντός Ινδίας ωστόσο). Σχεδόν αμέσως, ξενώνες και κλινικές στήθηκαν σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας, με το φιλανθρωπικό έργο να λογίζεται ανυπολόγιστης αξίας για την καθημερινότητα των Ινδών.

Για τη 15η τους επέτειο, οι Ιεραπόστολοι της Φιλανθρωπίας δέχτηκαν ως δώρο την άδεια να γενικεύσουν τη δράση τους και εκτός Ινδίας. Το όραμα της Μητέρας Τερέζα γινόταν σιγά-σιγά πραγματικότητα. Ο πρώτος ξενώνας χτίστηκε στη Βενεζουέλα το 1965, και σύντομα ακολούθησαν δράσεις στις τέσσερις γωνιές της Γης. 

Στη δεκαετία του '80, όταν η Μητέρα Τερέζα ήταν ήδη στα 70 της χρόνια, συνέχιζε ακούραστα τον αγώνα της, περιοδεύοντας τον κόσμο και κηρύσσοντας το ουμανιστικό της μήνυμα. Κι όταν στη δεκαετία του '90 η υγεία της επιδεινώθηκε, όχι μόνο δεν εγκατέλειψε τα ταξίδια της αλλά τουναντίον αύξησε τη συχνότητά τους, καθώς ένιωθε πλέον ότι δεν θα προλάβαινε να ολοκληρώσει το έργο της. 

Όταν στις 5 Σεπτεμβρίου 1997 η Μητέρα Τερέζα θα άφηνε την τελευταία της πνοή, σε ηλικία 87 ετών, ο κόσμος θα έπεφτε σε βαρύ πένθος, παρηγορούμενος μόνο από το τεράστιο φιλανθρωπικό δίκτυο που είχε στήσει: 4.000 καλόγριες του τάγματός της συνέδραμαν τους αναξιοπαθούντες σε 610 κέντρα σε 123 χώρες του κόσμου. Δεν τα κατάφερε κι άσχημα!

Μιλώντας για αγίους, το Βατικανό αγιοποίησε τη Μητέρα Τερέζα στις 19 Οκτωβρίου 2003, ακολουθώντας απλώς τα χνάρια του βίου της...

Διεθνής αναγνώριση



Όσο γρήγορα επεκτεινόταν το έργο της Μητέρας Τερέζα στα πέρατα του κόσμου, άλλο τόσο εκτοξευόταν και η φήμη της. Πολυάριθμες βραβεύσεις από διακεκριμένους οργανισμούς, Νόμπελ Ειρήνης το 1979 και πολλές ακόμα ουμανιστικές διακρίσεις.

Τι έκανε η Μητέρα Τερέζα σε όλα αυτά; Δεν αποδέχθηκε ποτέ τον προσωπικό έπαινο για τα επιτεύγματά της, περιοριζόμενη απλώς να αναφέρει ότι όλα είναι έργου Θεού. 

Σαφώς, μόνο που κάποιες φορές, όπως στην περίπτωση της Μητέρας Τερέζα, ο Θεός έχει μια εξόφθαλμα γήινη υπόσταση...