Το ΚΚΕ αλλάζει (;), ο ΣΥΡΙΖΑ… αγωνιά

Πριν από 22 χρόνια, το 1991, σε μια εποχή βαθιάς και έντονης πολιτικοποίησης, το ΚΚΕ, στο πλαίσιο του ενωμένου Συνασπισμού, διεκδικούσε να πάρει τη μεγάλη ιδεολογική ρεβάνς από το ΠΑΣΟΚ. Το Κίνημα που, υπό την ηγεσία του Ανδρέα Παπανδρέου ήρθε με θυελλώδη τρόπο στην εξουσία το 1981, “πατώντας” κυρίως πάνω στα ιδεολογήματα και τα ιστορικά αιτήματα του χώρου που πολιτικά κινείται… Αριστερά του Κέντρου.

Με τη Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην εξουσία, και την ελληνική κοινωνία διχασμένη και πολωμένη ανάμεσα στην Κεντροδεξιά που εξέφραζε τότε το αίτημα για ανανέωση και κάθαρση, και την Κεντροαριστερά που προσπαθούσε να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με το ΠΑΣΟΚ, η ένωση του ΚΚΕ και της Ανανεωτικής Αριστεράς κάτω από την κοινή στέγη του Συνασπισμού αποτελούσε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον, έως συναρπαστικό εγχείρημα.

Όπως ωστόσο συμβαίνει συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, οι περισσότεροι προτρέπουν τους γύρω τους να ξεκινήσουν την “επανάσταση”… χωρίς εκείνους, και η “επανάσταση” μένει πολύ νωρίς από καύσιμα. Η σχέση ελεύθερης συμβίωσης των δυο βασικών κομμάτων της Αριστεράς δεν άντεξε στη φθορά της καθημερινότητας, το ΚΚΕ επέλεξε να αποχωρήσει, και εκείνη η διάσπαση επέτρεψε εν πολλοίς στο ΠΑΣΟΚ να ανασυγκροτηθεί και να ξαναγίνει ο κυριάρχος πόλος στον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς.

Σε εκείνη τη διάσπαση, κεντρικό πρόσωπο υπήρξε η Αλέκα Παπαρήγα, η οποία εξελέγη Γενική Γραμματέας του ΚΚΕ, διαδεχόμενη τον Χαρίλαο Φλωράκη, με απολύτως οριακή πλειοψηφία ελάχιστων ψήφων απέναντι στον Γιάννη Δραγασάκη, ο οποίος εξέφραζε την ανανεωτική πτέρυγα.

Από τότε, και για 22 συναπτά χρόνια, η πρώτη γυναίκα αρχηγός του Κομμουνιστικού Κόμματος επέδειξε εντυπωσιακή αντοχή και ευελιξία (για τα δεδομένα του ΚΚΕ) στους πολιτικούς χειρισμούς και την επικαιροποίηση της στρατηγικής του Περισσού ανάλογα με τη συγκυρία. Και πιστώνεται το γεγονός ότι το ΚΚΕ άντεξε, την ώρα που ο Συνασπισμός βολόδερνε λίγο πάνω ή κάτω από το όριο του 3%, για να εξασφαλίζει κάθε φορά την είσοδό του στη Βουλή.

Όλα αυτά μέχρι τις τελευταίες εκλογές. Εκεί, οι εξελίξεις ξεπέρασαν το ΚΚΕ και την ηγεσία του. Δεν προέβλεψαν εγκαίρως ότι η κοινωνική βάση του ΠΑΣΟΚ θα… καρφιτσωνόταν στον ΣΥΡΙΖΑ και θα μετέτρεπε το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα σε ρεύμα εξουσίας, που έχασε οριακά τη μάχη στις εκλογές του 2012. Δεν πρόλαβαν να αλλάξουν. Και το ΚΚΕ… έγινε Συνασπισμός.

Σήμερα, με το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ να ξεκινά τις εργασίες του, η φημολογία για την αποχώρηση της Αλέκας Παπαρήγα από την ηγεσία την παρουσιάζει περίπου ως δεδομένη. Το ΚΚΕ ωστόσο έδειξε, με τον προσυνεδριακό διάλογό του, ότι δεν είναι έτοιμο να αλλάξει. Ή μάλλον, να κάνει το άλμα αυτοπροσδιορισμού που θα του επέτρεπε να διεκδικήσει τον ρόλο που έχασε το 1991, και το 2012.

Ο αποκλεισμός του δημοφιλούς Νίκου Μπογιόπουλου από το Συνέδριο, καθώς η κομματική γραφειοκρατία δεν τον εξέλεξε ούτε καν σύνεδρο, είναι το πιο εκκωφαντικό παράδειγμα της στρατηγικής του συμβιβασμού με το… δόγμα και όχι της ρήξης με αυτό.

Έτσι, το ΚΚΕ χάνει μια μοναδική ευκαιρία να επαναπροσδιορίσει τις ισορροπίες δυνάμεων στον χώρο της Κεντροαριστεράς, από το Κέντρο μέχρι την Αριστερά. Δηλαδή, να λειτουργήσει ως το φυσικό ανάχωμα, ή μάλλον το… φρένο στη διείσδυση του ΣΥΡΙΖΑ σε ακόμη πιο διευρυμένα κοινά του συγκεριμένου χώρου.

Με το ΠΑΣΟΚ να αποτελεί παρελθόν από την αφήγηση του μέλλοντος, μονάχα το ΚΚΕ θα μπορούσε να πλαγιοκοπήσει την Κουμουνδούρου από τα… Αριστερά της, “τσαλακώνοντας” έτσι την εικόνα της “δύναμης που έρχεται”, όπως προσπάθησε ο Αλέξης Τσίπρας να καλλιεργήσει και με την προχθεσινή συνέντευξή του στον Αλέξη Παπαχελά και την τηλεόραση του ΣΚΑΪ.

Κάθε φορά που το ΚΚΕ θα προσπαθεί να αλλάξει εις βάθος, ο ΣΥΡΙΖΑ θα αγωνιά. Και όσο το ΚΚΕ θα παραμένει εγκλωβισμένο σε μια αρτηριοσκληρωτική προσέγγιση του μέλλοντος που έρχεται, τόσο θα ακούγονται αναστεναγμοί ανακούφισης από την Κουμουνδούρου.

Τα ραντεβού με την Ιστορία ωστόσο, δεν δείχνουν… ανοχή ως προς τα χρονικά περιθώρια που αφήνουν σε κάποιον να φανεί συνεπής. Και το ΚΚΕ  μοιάζει έτοιμο να κλωτσήσει αυτή την ευκαιρία, μιας και μια ενδεχόμενη αλλαγή ηγεσίας δεν φαίνεται ότι θα συνοδευτεί από ρήξη, αλλά από… διαχείριση εσωτερικών ισορροπιών.

Και πραγματικά, είναι να απορεί κανείς. Μια απλή ματιά στο πως διαχειρίστηκε το Βατικανό την ανάγκη να… δείξει ότι αλλάζει, επιλέγοντας έναν “ταπεινό” Πάπα, που κατέβηκε από την Αγία Έδρα για να περπατήσει ανάμεσα στους ανθρώπους και τις ανάγκες τους, θα έπρεπε να παραδειγματίζει τον Περισσό.

Γιατί, μιλώντας για δόγματα και προσήλωση σε “ιερά και όσια”, προφανώς και η Καθολική Εκκλησία έχει αντέξει περισσότερο στον χρόνο, σε σχέση με τον Κομμουνισμό. Επομένως, δικαιούται να συνιστά υπόδειγμα εξουσίας, αν όχι… ηγεμονίας.