Κίνδυνος-θάνατος το Μετρό στο Μοναστηράκι (ΦΩΤΟ)

Ρεπορτάζ: Δημήτρης Γιαννακόπουλος

Φωτό : Ευαγγελία Σπηλιωτοπούλου

Σε άμεσο κίνδυνο εκτίθενται καθημερινά δεκάδες χιλιάδες επιβάτες που διακινούνται με το ΜΕΤΡΟ και τον «Ηλεκτρικό» (ΗΣΑΠ) περνώντας από το Μοναστηράκι καθώς η μοναδική έξοδος κινδύνου του σταθμού είναι κλειδωμένη ενώ ο χώρος μπροστά από αυτή έχει καταληφθεί από μια καφετέρια η οποία έχει απλώσει τα τραπεζοκαθίσματά της!

Κι αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι σε περίπτωση ενός απρόσμενου τραγικού γεγονότος (από σεισμό μέχρι εγκληματική ενέργεια) στις δύο αποβάθρες του σταθμού, οι επιβάτες και όσοι βρίσκονται εκεί δεν θα μπορούν να διαφύγουν από την έξοδο κινδύνου! Στην καλύτερη περίπτωση θα ποδοπατηθούν μεταξύ τους αφού οι πόρτες είναι ασφαλισμένες και πίσω από την κεντρική καγκελόπορτα που βγαίνει στην οδό Ανδριανού οι ιδιοκτήτες της καφετέριας έχουν καταλάβει όλο τον χώρο!

Το φωτορεπορτάζ του «Π» , οι αντιδράσεις των ιθυνόντων του σταθμού και των επικεφαλής του ΜΕΤΡΟ και του «Ηλεκτρικού» , επιβάλλεται να προκαλέσει την προσωπική παρέμβαση του υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη που ειδικά σε τέτοια ζητήματα είναι αμείλικτος ενώ και ο ίδιος κάνει συχνά χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς.

Οι πρώτες κινήσεις

Την περασμένη Δευτέρα το βράδυ, μετά από καταγγελία ενός παρατηρητικού πολίτη που διαπίστωσε ότι «κάτι περίεργο συμβαίνει με την έξοδο κινδύνου στο σταθμό του Μοναστηρακίου», το «Π» έσπευσε για το σχετικό φωτορεπορτάζ. Το κείμενο αποκτά μορφή εξιστόρησης γι΄ αυτό και παρουσιάζεται σε πρώτο ενικό και πρώτο πληθυντικό καθώς συμμετείχαμε ο γράφων , Δημήτρης Γιαννακόπουλος και η φωτογράφος Ευαγγελία Σπηλιωτόπουλου.

Συναντηθήκαμε λοιπόν με την Ευαγγελία λίγο μετά τις 10στην είσοδο του «Ηλεκτρικού» επί της πλατείας , υπό τους ήχους μιας υπαίθριας μπάντας τζαζ αρμονικά δεμένης με το ιστορικό περιβάλλον . Σε τέτοια ρεπορτάζ δεν πηγαίνεις ποτέ κρυφά , γι΄ αυτό επέλεξα να διέλθουμε από την κεντρική είσοδο του σταθμού και να προχωρήσουμε στο μέσο του προθαλάμου μέχρι τα μηχανήματα ακύρωσης, με προφανή στόχο να καταγραφούν όλες οι κινήσεις μας από τις κάμερες ασφαλείας. Φτάσαμε στη γέφυρα όπου δεξιά κι αριστερά υπάρχουν οι σκάλες προς τις δύο αποβάθρες και ζήτησα από την Ευαγγελία να βγάλει τη φωτογραφική μηχανή από τον σάκο της και να την «φορέσει» κανονικά. Προχωρήσαμε και κατεβήκαμε τις σκάλες της αριστερής αποβάθρας κινούμενοι, πάντα στο κέντρο, προς την πόρτα με την ένδειξη «Έξοδος Κινδύνου». Μόλις φτάσαμε εκεί , προσπάθησα να ανοίξω τη μικρή πόρτα , ξαναπροσπάθησα , αλλά μάταια. Ήταν κλειδωμένη. Ο ιδιωτικός φρουρός της αποβάθρας παρενέβη: «Πού πάτε; Απαγορεύεται η είσοδος εκεί. Είναι κλειστά »!

Σκαρφάλωμα

«Ω , τι ευτυχής στιγμή …» σκέφτηκα και πέρασα δίπλα από την πόρτα όπου υπήρχαν τα κάγκελα της σκάλας ανόδου η οποία οδηγεί στην βαριά καγκελόπορτα της εξόδου προς την οδό Ανδριανού. Σκαρφάλωσα σιγά – σιγά με τη βοήθεια της Ευαγγελίας και αμέσως μετά τη βοήθησα κι αυτήν να μπει μέσα. « Έλα πίσω! Κατεβείτε κάτω!» ωρυόταν ο φύλακας. Κοντοστάθηκα , έβγαλα την ταυτότητα της Ένωσης Συντακτών , την έδειξα και του είπα : «Αντί να μας εξηγήσεις γιατί η μικρή είσοδος προς την έξοδο κινδύνου είναι κλειδωμένη , μας ρωτάς που πάμε;».

Τα έχασε! Κι ενώ εμείς συνεχίσαμε να ανεβαίνουμε τις σκάλες , έτρεξε δίπλα στον ιδιωτικό φρουρό μια κυρία με λευκά ρούχα (μπλούζα, παντελόνι) φωνάζοντας κι αυτή ότι δεν έχουμε δικαίωμα να παραβιάσουμε τον χώρο! «Αν εμείς παρανομούμε, εσείς τι ακριβώς κάνετε από τη στιγμή που έχετε κλείσει τις εξόδους κινδύνου και παριστάνετε την αδιάφορη βλέποντας ότι πίσω από την κεντρική καγκελόπορτα αντί να είναι ελεύθερος ο χώρος, έχει καταληφθεί από τραπεζοκαθίσματα;». Στο ερώτημα όχι μόνο δεν απάντησε αλλά … εξαφανίστηκε, τόσο αυτή όσο και ο φύλακας ! Ήταν προφανές ότι η συγκεκριμένη υπάλληλος παρακολουθούσε όλες τις κινήσεις μας από την κεντρική κονσόλα του υπηρεσιακού θαλάμου .

Η ώρα της αλήθειας !

Όπως βλέπετε στις φωτογραφίες , φτάσαμε στην κορυφή και …ήπιαμε άφθονο νερό! Η Ευαγγελία φωτογράφισε την κλειδωμένη καγκελόπορτα , μήκους επτά μέτρων και βάλε , από όλες τις γωνίες. Φωτογράφισε, επίσης από όλες τις γωνίες, την κατάληψη που είχε γίνει στον εξωτερικό χώρο πίσω από την έξοδο κινδύνου. «Τράβηξε» πάνω από 40 φωτό στις οποίες αποτυπώνεται το μέγεθος της καραμπινάτης και άκρως επικίνδυνης, για την ασφάλεια χιλιάδων επιβατών, παρανομίας. Οι καρέκλες της καφετέριας ήταν σχεδόν «κολλημένες» στην καγκελόπορτα. Δεν υπήρξε ο παραμικρός ελεύθερος χώρος διαφυγής. Ο παραμικρός! Όσες φορές επιχείρησα να σπρώξω την πόρτα , εκείνη δεν άνοιγε.

Επιστροφή

Αφού τελειώσαμε τη δουλειά μας , αρχίσαμε να κατεβαίνουμε από το ίδιο σημείο που ανεβήκαμε. Η μικρή είσοδος που έγραφε «Έξοδος Κινδύνου» παρέμενε επίσης κλειστή γι΄ αυτό και «καβαλήσαμε» πάλι τα προστατευτικά κάγκελα της σκάλας και βγήκαμε στην αποβάθρα. Προχωρήσαμε κανονικά , χωρίς να βιαζόμαστε, περάσαμε δίπλα από τον μπρατσωμένο φύλακα , που είχε επιστρέψει στο πόστο του και έκανε ό,τι μπορούσε για να αποφύγει τη διασταύρωση των βλεμμάτων μας. Ανεβήκαμε προς τα εκδοτήρια και βγαίνοντας από τον σταθμό απευθύνθηκα στους δύο νεαρούς αστυνομικούς που φρουρούσαν την εξωτερική πλευρά του κτιρίου.

Τους καλησπέρισα , τους συστήθηκα, συνέστησα και την Ευαγγελία, ανέφερα περιληπτικώς τους λόγους της εικοσάλεπτης παραμονής μας στις αποβάθρες και τους πρότεινα να καταγράψουν τα στοιχεία μας σε περίπτωση που η Αστυνομία θελήσει να διερευνήσει τα όσα προηγήθηκαν. Ευγενικά απαντώντας , ο ένας από αυτούς πρότεινε να απευθυνθώ στο οικείο Αστυνομικό Τμήμα (Ακροπόλεως) αλλά δεν είχα κανένα λόγο να το κάνω από τη στιγμή που και οι ίδιοι δεν έδειξαν καμία τέτοια πρόθεση.

Η περιπέτεια μας διήρκεσε 1-1,5 ώρα ακόμη αφού ανεβαίνοντας στην παλιά μου βέσπα με την Ευαγγελία διαπίστωσα ότι ένα νεαρό άτομο με μοτοσικλέτα μεγαλύτερου κυβισμού ετοιμαζόταν να μας πάρει στο κατόπι. Χαμογέλασα και αρχίσαμε τα «παιχνιδίσματα» στους άδειους δρόμους της νυχτερινής Αθήνας. Ο καιρός θα δείξει αν τα καταφέραμε να ξεφύγουμε ασφαλώς από τον… επόπτη μας.

Τι δείχνουν οι κάμερες

Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση από τη διεύθυνση επικοινωνίας του ΣΤΑΣΥ, οι κάμερες ασφαλείας κατέγραψαν λεπτομερέστατα και ακριβέστατα όλες τις ενέργειες μας. Όλες. Από την ώρα της εισόδου μας μέχρι την ύστατη στιγμή της εξόδου μας. Το χειρότερο για τους γενικούς διευθυντές του Μετρό και του ΗΛΠΑΠ είναι ότι ενώ στην αρχή της μεταξύ μας συνάντησης που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη το μεσημέρι στα γραφεία της ΣΤΑΣΥ , στην οδό Αθηνάς , αμφισβητούσαν ότι οι πόρτες ήταν κλειδωμένες ( «άρα δεν είχατε κανέναν λόγο να πηδήξετε τα κάγκελα»), διαπίστωσαν τελικά το ακριβώς αντίθετο , αφού η εικόνα μαρτύρησε την προσπάθεια μου να τις ανοίξω. Επίσης φαίνεται καθαρά ότι δεν βιαστήκαμε και δεν κρυφτήκαμε όπως έπραξε η κυρία με τα «λευκά ρούχα». Αν για κάποιο …τεχνικό (sic) λόγο το οπτικό υλικό εξαφανιστεί, υπενθυμίζουμε ότι το ρεπορτάζ εντός του Σταθμού του Μοναστηρακίου, διήρκεσε από τις 10.15 – 10.40 περίπου το βράδυ της περασμένης Δευτέρας 20 Αυγούστου 2012.

Ο απασχολημένος διευθύνων και ο πριτσινωτός

Την επομένη του ρεπορτάζ, ουδείς από την ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες) επικοινώνησε με τον οποιοδήποτε στην εφημερίδα μας. Πέρασε ένα ακόμη εικοσιτετράωρο κι ούτε φωνή , ούτε ακρόαση από τις υπηρεσίες του Μετρό και του ΗΛΠΑΠ που υπάγονται πλέον στον ενιαίο συγκοινωνιακό φορέα. Και να σκεφτεί κανείς ότι στην κεντρική ιστοσελίδα της ΣΤΑΣΥ προβάλλεται το εξής κείμενο : « Κύριο μέλημα όλων εμάς των εργαζομένων της είναι η μεταφορά του επιβατικού κοινού με ασφάλεια, αξιοπιστία, άνεση, επιβατοκεντρική φιλοσοφία…»! Αυτή η «ασφάλεια» και η «επιβατοκεντρική φιλοσοφία» (σς ως όρος δεν απαντάται σε κανένα Λεξικό) μας κέντρισε το ενδιαφέρον και την Πέμπτη νωρίς το μεσημέρι, περάσαμε το κατώφλι των γραφείων της εταιρείας. Απευθυνθήκαμε πρώτα στο γραφείο του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΣΤΑΣΥ Κωνσταντίνου Βασιλειάδη λαμβάνοντας την απάντηση από τη γραμματέα του ότι «είναι αδύνατο να σας δεχθεί γιατί έως αργά το βράδυ θα βρίσκεται σε συμβούλιο». Μάλιστα! Ο επικεφαλής του οργανισμού ήταν τόσο πνιγμένος στη δουλειά που αδυνατούσε να βρει μια «τρύπα» στον χρόνο του για να εξηγήσει πως είναι δυνατόν οι «έξοδοι κινδύνου» του κεντρικότερου σταθμού της Αθήνας να είναι κλειδαμπαρωμένες και αποκλεισμένες από τα τραπέζια των καφετεριών! ( Δεν τον αδικούμε και θα καταλάβετε παρακάτω γιατί ) . Μας παρέπεμψαν στους δύο γενικούς διευθυντές, τον κ. Στεφανή του Μετρό και τον κ. Νίκο Αλεξαντωνάκη του ΗΣΑΠ οι οποίοι μοιράζονται τον ίδιο χώρο , πλησίον του γραφείου του διευθύνοντος συμβούλου.

Στρογγυλοκαθίσαμε σε μια καρέκλα ανάμεσα τους, αφού δεν επρόκειτο να φύγουμε εάν δεν παίρναμε τις δέουσες απαντήσεις και αρχίσαμε … (σς Πήγα μόνος μου στον ΣΤΑΣΥ αλλά χρησιμοποιώ πρώτο πληθυντικό για την καλύτερη ροή του κειμένου). Εξηγήσαμε ακριβώς τι συνέβη και ο κ. Στεφανής σχεδίαζε πρόχειρα την περιγραφή μας σε μια λευκή κόλλα. Ο δε κ. Αλεξαντωνάκης που άκουγε επίσης προσεκτικά, κατάλαβε ότι έπρεπε να μιλήσει καθώς ο σταθμός του Μοναστηρακίου ήταν στην αρμοδιότητα του ΗΣΑΠ ( η έξοδος του σταθμού του Μετρό βρίσκεται λίγο πιο πέρα στην οδό Αθηνάς και ως εκ τούτου ο κ. Στεφανής, προφανώς ανακουφισμένος , επέλεξε τη σιωπή).

Οι εξηγήσεις του

« Έχουμε στείλει τόσες φορές τη Δημοτική Αστυνομία να μαζέψει τα τραπεζοκαθίσματα από την έξοδο κινδύνου που βγαίνει στην Ανδριανού. Είναι γνωστό το πρόβλημα. Τους το έχω πει χίλιες φορές αλλά τι να κάνω; Τους κόβουν κλήσεις αλλά δεν καταλαβαίνουν και απλώνουν τα τραπέζια έξω από την πόρτα» ήταν η πρώτη αντίδραση του κ. Αλεξαντωνάκη μετατοπίζοντας πάραυτα τις ευθύνες στον δήμο Αθηναίων και την Αστυνομία.

Τότε, τα ερωτήματα μας έπεσαν βροχή : «Κι εσείς τι κάνετε για να προστατεύσετε τους επιβάτες; Αν συμβεί ένας σεισμός στις 3 το μεσημέρι , όπως τον Σεπτέμβριο του 1999, κι ο κόσμος αρχίσει να τρέχει μέσα στις αποβάθρες αναζητώντας την έξοδο κινδύνου ,τι θα πείτε; Ότι φταίει η Δημοτική Αστυνομία που δεν μάζεψε τα τραπεζοκαθίσματα; Σε μια περίπτωση σεισμού από πού θα φύγει ο κόσμος αφού η έξοδος κινδύνου είναι κλειστή; Θα πηδάνε όλοι μαζί τα κάγκελα όπως κάναμε με την Ευαγγελία; Και πώς θα διαφύγει το πλήθος στην οδό Ανδριανού από τη στιγμή που η τεράστια καγκελόπορτα είναι κλειδαμπαρωμένη»; Όχι μόνο ο κ. Αλεξαντωνάκης δεν απάντησε επί της ουσίας αλλά προσπάθησε με αστειότατες δικαιολογίες (σς για να μη γράψουμε τίποτα βαρύτερο) ως εξής : « Οι πόρτες αποκλείεται να είναι κλειδωμένες. Εσείς δεν επιχειρήσατε να τις ανοίξετε! Όσον αφορά στην κεντρική καγκελόπορτα ξέρω ότι έχει ένα μικρό θεματάκι καθώς πριτσινώνει η κλειδαριά της και παίρνω τώρα τηλέφωνο για να το φτιάξουν»! Κι ενώ ο … πριτσινωτός διευθυντής προσπαθούσε να βρει κι άλλες δικαιολογίες μιλώντας ακατάπαυστα για χωροταξικά ζητήματα του σταθμού τα οποία καμία σχέση δεν είχαν με την υπόθεση μας, ήλθε από την πλευρά μας μία ακόμη … ερώτηση που προκάλεσε νέα αποκάλυψη.

Οι υπάλληλοι του Σταθμού απέκρυψαν το συμβάν από τη διοίκηση του ΗΛΠΑΠ!

« Τόση ώρα μιλάμε και δείχνετε να αγνοείτε τα όσα συνέβησαν την Δευτέρα το βράδυ στον Σταθμό. Δεν σας ενημέρωσαν; » ρωτήσαμε. «Όχι , δεν ξέρουμε τίποτα. Κανείς δεν μας είπε τίποτα. Όφειλαν αμέσως να μας το κοινοποιήσουν γι΄ αυτό και θα τους καλέσω τώρα σε απολογία. Θα το λύσω τώρα » είπε ο κ. Αλεξαντωνάκης σηκώνοντας το τηλέφωνο για τα διαδικαστικά. «Συγγνώμη , κύριε Αλεξαντωνάκη μας» συνεχίσαμε «αλλά εάν οι υπεύθυνοι ασφαλείας του Σταθμού αποκρύπτουν ότι δύο άνθρωποι κατέβηκαν στις πλατφόρμες, φωτογράφιζαν επί ώρα ανενόχλητοι τον χώρο στον οποίο απαγορεύεται να προσεγγίσει κανείς, σκαρφάλωναν κάγκελα και φτάσανε μέχρι την έξοδο της Ανδριανού μέσα από τον χώρο του σταθμού, τότε για ποια ασφάλεια μιλάτε; Για ποια εποπτεία; Για τι είδους λειτουργία του οργανισμού σας;». Κόκκαλο ο πριτσινωτός διευθυντής!

Κάπου εκεί σηκώθηκε , έφυγε από το γραφείο του για να ενημερώσει όπως είπε τον διευθύνοντα σύμβουλο και το αρμόδιο γραφείο επικοινωνίας της εταιρείας και μετά από λίγο ήλθε ο συνάδελφος – επικεφαλής του Γραφείου Τύπου της εταιρείας, είπαμε μερικά τυπικά αλλά δεν δώσαμε (σς ο γράφων) καμία περαιτέρω σημασία.

«Φεύγω, γιατί έχει περάσει κι η ώρα. Μόλις δείτε το υλικό από τις κάμερες ασφαλείας και χρειαστείτε κάποια διευκρίνιση , πάρτε με τηλέφωνο» αναφέραμε και αποχωρήσαμε. Μισή ώρα αργότερα , το Γραφείο Τύπου επικοινώνησε μαζί μας επιβεβαιώνοντας πλήρως τα όσα συνέβησαν εκείνη τη νύχτα. Ο συνάδελφος ήταν τυπικός και πολύ εξυπηρετικός στα πλαίσια βέβαια των υποχρεώσεών του που απορρέουν από τους κανονισμούς του Οργανισμού. Μας περιέγραψαν το βίντεο και τη χρονολογική σειρά των γεγονότων λέγοντας επίσης ότι οι κάμερες του σταθμού έχουν μόνο εικόνα και όχι ήχο , επομένως δείχνουν τον μπρατσωμένο ιδιωτικό φρουρό και την κυρία με τα «λευκά ρούχα» να φωνάζουν, δείχνουν την προσπάθεια μας να ανοίξουμε τις πόρτες και μετά να «καβαλάμε» τα κάγκελα , αλλά δεν ακούγονται οι στιχομυθίες.

Το παλαιό ρεπορτάζ από τον σεισμό του 1999

Ευθύνες για ένα τέτοιο προδιαγεγραμμένο έγκλημα δεν έχουν μόνο οι ιθύνοντες του ΣΤΑΣΥ και του ΗΣΑΠ. Στον σεισμό του 1999 , όπου έχασαν τις ζωές τους δεκάδες συνάνθρωποι μας, ο γράφων έκανε ρεπορτάζ για τις συνθήκες πανικού που επικράτησαν στους σταθμούς του Ηλεκτρικού Μοναστηρακίου , Ομόνοιας και πλατείας Βικτωρίας. Ο σεισμός εκδηλώθηκε σε ώρα μεγάλης κυκλοφοριακής αιχμής , στις 3 το μεσημέρι και αμέσως έφυγα από την εφημερίδα όπου εργαζόμουν στο κέντρο της Αθήνας και πήγα με το μηχανάκι στους τρεις αυτούς σταθμούς. Χιλιάδες άνθρωποι έσπρωχναν ο ένας τον άλλον για να βγουν από τον «υπόγειο» με φωνές , κλάματα και τρόμο. Ο συνωστισμός ήταν τόσο μεγάλος που ήταν σχεδόν ακατόρθωτο να κινηθεί κανείς αντίθετα από το πλήθος το οποίο ανέβαινε τρέχοντας από τις αποβάθρες προς τις εξόδους. Οι εικόνες που κατέγραψα τότε αποτέλεσαν αφορμή για το σημερινό ρεπορτάζ.