Η πολιτική λιτότητας προκαλεί μεγάλη ύφεση

Πανηγυρίσαμε τη συμφωνία με την τρόικα, ανακούφιση στην κυβέρνηση και επικοινωνιακές κορώνες του Υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα τύπου: «Διαψεύστηκαν οι Κασσάνδρες», ωστόσο επειδή δεν γνωρίζει τον μύθο, απλώς να του υπενθυμίσουμε ότι, όλες οι προφητείες της Κασσάνδρας αποδεικνύονταν αληθινές, ασχέτως εάν δεν τις πίστευαν όσοι τις άκουγαν.

Λίγη σημασία έχουν όλα αυτά που λέει ένας υπουργούς που έχει πέσει έξω σε όλες τις προβλέψεις του. Από τα Χριστούγεννα περιμέναμε την εκταμίευση της δόσης και αμέσως μετά θα είχαμε ρευστότητα ενώ σε λίγο έρχεται η ανάπτυξη. Μπήκαμε στην άνοιξη πλησιάζει το καλοκαίρι και ακόμα δεν είδαμε τίποτα… Το μόνο που μας λέει, κάθε φορά, είναι ότι είναι τα τελευταία μέτρα, μέχρι τα επόμενα που γλιτώσαμε!

Η ουσία, όμως, είναι ότι μια προσεκτική ματιά στην ευρωπαϊκή οικονομία δίνει μια εικόνα εκτόνωσης της κρίσης: Η αποσταθεροποιητική φυγή κεφαλαίων στις χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κρίσης, όπως η Ελλάδα έχει κοπάσει ή ακόμη έχει αναστραφεί. 

Επίσης, πολύ πιο σημαντικό, ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ έχει πάψει να αποτελεί άμεση επιλογή για την Γερμανία, από τη στιγμή που επικράτησαν πιο ψύχραιμες φωνές οι οποίες έκριναν ότι κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει πού θα σταματούσε το ντόμινο που θα ενεργοποιούταν. Ως αποτέλεσμα η σημερινή εικόνα δεν θυμίζει τις απρόβλεπτες εξελίξεις που δέσποζαν όλο τον προηγούμενο χρόνο. Όλα αυτά καλά…Μέχρι που ήρθε το Κυπριακό ζήτημα. 

Τι γίνεται, όμως, στην πραγματική οικονομία;   

Εκεί τα πράγματα είναι διαφορετικά, αυτή είναι που καθορίζει τις εξελίξεις στη χρηματοπιστωτικό πεδίο. Η ύφεση λόγω των μέτρων δημιουργεί σπιράλ καθόδου στον οικονομικό κύκλο αλλά παράλληλα αυξάνει την ανεργία.  

Το ποιοτικό στοιχείο της ύφεσης της ευρωζώνης έγκειται πλέον στο ότι ανεβαίνει όλο και πιο βόρεια, παύοντας να πλήττει μόνο τις περιφερειακές και τις νότιες χώρες. Το πρόβλημα, πλέον, είναι ότι περισσότερες χώρες έχουν ανάγκη για βοήθεια που σημαίνει ότι λιγοστεύουν τα διαθέσιμα κεφάλαια για τις επόμενες επιχειρήσεις «διάσωσης» που δεν θα αργήσουν, με αποτέλεσμα ελλείψει ακόμη κι αυτών των χρηματοδοτικών εργαλείων να αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης πολύ πιο βίαιων κρισιακών φαινομένων, με ολέθριες κοινωνικές επιπτώσεις.

Οι μόνοι που θα ωφεληθούν θα είναι οι πιστωτές και οι Γερμανοί που σε λίγο καιρό  θα αγοράσουν έναντι συμβολικού τιμήματος όλες τις υπεραξίες της χώρας.

Τρία χρόνια οι Γερμανοί χορηγούν ένα φάρμακο λιτότητας και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα με την υπόσχεση ότι θα είναι η θεραπεία για την οικονομία. «Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι το φάρμακο είναι πικρό και σκοτώνει τον ασθενή...». Αυτό γράφουν οι New York Times για την Άνγκελα Μέρκελ και τις τακτικές που ακολουθεί η ίδια και οι ομόλογοί της.

Πλέον το ζήτημα δεν είναι η αποτυχία του προγράμματος αυτό έχει προεξοφληθεί αλλά πόσο θα αντέξουν οι λαοί του νότου.

Στην Πορτογαλία η απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου, που τάχθηκε κατά των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις των κρατικών υπαλλήλων, αλλά και στη Ιταλία με  σαφές εκλογικό μήνυμα με την ψήφο διαμαρτυρίας τους, πολλοί είναι αυτοί που προβλέπουν ότι με την προτεσταντική δημοσιονομική λιτότητα και την ύφεση, η Ευρώπη οδηγείται στην κατάρρευση.

Το θέμα για την Ελλάδα, πλέον, δεν είναι πόσες ακόμα δόσεις θα πάρει αλλά αν υπάρχει περιθώριο αποκατάστασης της οικονομικής καταστροφής των 6 χρόνων ύφεσης που προκαλεί διάχυτη λαϊκή οργή και αντίδραση στις ακολουθούμενες πολιτικές..

Ο Μπέπε Γκρίλο μπορεί να είναι ο εφιάλτης του Βερολίνου και το αντίδοτο του φαρμάκου, τι θα γίνει αν αυξηθούν τέτοια κινήματα και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης;

Επομένως η Ελληνική ανάκαμψη δεν είναι πλέον στα χέρια της κυβέρνησης, υπάρχουν εξωγενείς παράγοντες αλλά και κρίσιμα θέματα υλοποίησης στο εσωτερικό.

Οι δύο εσωτερικές προϋποθέσεις είναι:

- Οι απολύσεις ανακοινώθηκαν, θα γίνουν; Με ποιόν τρόπο; Η κυβέρνηση θα έχει απέναντι της 4.000 οικογένειες(μόνο για το 2013 και άλλες 11.000 το 2014) που θα χάσουν τις δουλείες τους και δεν θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια.

- Τι θα γίνει με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών; Θα ολοκληρωθεί; Και αν θα γίνει με το χειρότερο τρόπο; 
Δηλαδή χωρίς να μπορέσουν οι τράπεζες να συμμετέχουν με ιδιωτικά κεφάλαια και καταλήξουμε σε κρατικοποίηση τους; Τότε οι Τράπεζες θα πάνε στο ΤΧΣ με συνέπεια να ξεχάσουμε τις υποσχέσεις για ρευστότητα, αφού πλέον θα οδηγηθούμε στο σπάσιμο τους σε καλά και κακά κομμάτια και στη συνέχεια στην πώληση τους. Όλο αυτό το διάστημα δεν πρόκειται να πέσει ούτε ευρώ στην πραγματική αγορά. Και βεβαία το σενάριο, να χρειαστούν οι Ελληνικές τράπεζες περισσότερα κεφάλαια είναι εφιαλτικό και προβλέπει κούρεμα καταθέσεων.

Οι εξωτερικοί παράγοντες έχουν να κάνουν με την παγκοσμία οικονομία αλλά και με την πολιτική σταθερότητα στην ευρώζωνη.         

Αν υπάρξει έστω και μια χώρα που θα απορρίψει το κοινό νόμισμα-οι δύο υποψήφιες είναι η Κύπρος και η Ιταλία- αυτό θα προκαλέσει διάχυτο πανικό σε όλη την Ευρώπη και θα οδηγούσε σε απώλεια δεκάδων δισ. ευρώ σε κυβερνήσεις, τράπεζες και επενδυτές στη Γερμανία και άλλες πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες, για να μην αναφερθούμε στον υπόλοιπο κόσμο.     

Ύφεση και υψηλά ποσοστά ανεργίας  

Η βαθιά ύφεση και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές αλλά χωρίς την εξαντλητική  λιτότητα. Αντ' αυτού, πρέπει να ενισχυθεί η αύξηση της ζήτησης, επιτρέποντας σε ασθενέστερες χώρες να εκδώσουν ομόλογα με την στήριξη της ευρωζώνης. 

Όταν ένα κράτος αντιμετωπίζει πρόβλημα υπερχρέωσης ένας τρόπος απεγκλωβισμού είναι το εργαλείο του πληθωρισμού: Τυπώνει νέο χρήμα, το καθιστά φθηνότερο κι έτσι μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη του. 

Τη δυνατότητα αυτή, ωστόσο, δεν την έχει μία χώρα-μέλος μίας ένωσης κρατών με κοινό νόμισμα. Σε αυτήν την περίπτωση το υπέρογκο κρατικό χρέος αυξάνει τον κίνδυνο στάσης πληρωμών, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να απαιτούν υψηλότερα επιτόκια δανεισμού ή να αρνούνται να συνάψουν νέα δάνεια. Αυτή είναι τα τελευταία χρόνια η δραματική πραγματικότητα για πολλά κράτη της ευρωζώνης.

Ο μηχανισμός  χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ESM δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση, έχει σχεδιαστεί για διασώσεις μεμονωμένων κρατών.  

Σε περίπτωση χρειαστεί να στηρίξει την Ιταλία ή την Ισπανία τα διαθέσιμα κεφάλαια του ESM δε φτάνουν. 
 
Οι Γερμανοί δεν σχεδιάζουν λύσεις, αλλά το πώς θα απομονώσουν την κρίση προς όφελος τους.  
Και να υπάρχει ο κίνδυνος να φύγει μια χώρα που αντιμετωπίζει κρίση, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει  το ενδεχόμενο κάποια ισχυρή χώρα όπως η Φινλανδία να εγκαταλείψει το ευρώ, αρνούμενη να συνεχίσει να ενισχύει οικονομικά της χώρες της περιφέρειας του ευρώ. 

Το βασικό ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί είναι , πόσο θα αντέξουν οι χώρες του νότου σε ακόμα τρία-πέντε  χρόνια ύφεσης όπως προβλέπουν αμερικανοί οικονομολόγοι;       

Νίκος Παναγιωτόπουλος 

http://newpost.gr